Norman Davies - Avrupa Tarihi

GOTİK
PARİS YAKININDAKİ Sı Deniş manastırını ziyaret edenlere manastır başrahibi Suger'ııin
1143 veya 11-14 yılında inşaatını tamamladığı ve Gotik tarzda olduğu söylenen
sivri kemerler gösterilir St Denis'deki inşaatın, aynı yıllarda yapılan Sens katedralindeki
Gotik tonozlardan önce veya sonra olduğu tartışmalıdır. Ama
ITaıısa'mn en eski bazilikası, sayısız taç giyme ve cenaze töreninin mekânı ve orif-
/ammeların evi, böyle anıtsal bir olay için uygun bir yerdir ve "geçiş tarzfnın ustalık
eseri Motre-Dame de Parisiyle Chartres. Remis ve Amiens'deki görkemli eserlerden
eski olduğu kuşkusuzdur.
Golik tarz. başlangıç tarihinden itibaren bütün Fransa'dan Katolik dünyanın
her tarafına yayıldı ve ortaçağ kilise inşaatının Alplerm kuzeyindeki arkeıip tarzı ha
line geldi. Golik katedraller batıda Sevilla'dan doğuda Dorpal'a. kuzeyde bıınd'dan
güneyde Milano'ya kadar inşa edildi. Binlerce mahalli kilisede tarz taklit edildi.
Birçok uzman en üstün estetik duyguya St bouis'nin 23 Nisan 1248'deki emirleriyle
Paris'le tamamlanan Sainte-Chapelle'de ulaşıldığını ileri sürer. Büyük katedrallerden
daha küçük olan bu yapı narinlik ve ışığın mükemmel bir bileşimidir; uzun.
ince pencereleri vitray la rm parlak ışıltı larıy la dolar.
Daha uzakta, Vistül ile Bug arasındaki l.ublin'deki Kutsal Teslis şato şapeli, insanı
Avrupa'nın bütünlüğünü görmeye yönelten kültürel bir konuşlanma noktasıdır.
Kral Wladdyslaw Jagiello (öl. 1424} tarafından hiçbir zaman gelişmeyen beh-
Liıvatıya başkenti için Saf Golik tarzda yapıntıları şapel, Saıntc-Chapelle'in uzak,
kırsal bir yankısıdır. Aynı zamanda komşu Sandomierz Gotik katedrali gibi. iç duvarları
Rutenya veya olasılıkla Osmanlıların elindeki Makedonya'dan getirtilen sanatçılar
tararından zengin Bizans bezemeleriyle süslenmiştir. Bu şapel Baıfnın, Doğu'nun
dekoratif tarzıyla kesiştiği yerde inşa edilmiştir. İnşaatın tamamlandığı
tarih, Kski Kilise Slavcasıyla uzun bir Kiril kitabeyle St l,awranee Günü. H IH olarak
yazıya dökülmüştür.
Gotik tarzın yaşamı ortaçağ kilise yapımıyla sona ermedi. Onun saygın estetik
tarzından yararlanmak ve bütün dindışı yapılarda da bu tarzı kullanmak isteyen Romantik
dönemin en sevdiği mimari tarz olarak canlandı. Manchester Belediye Sarayı,
Bavyera'da Kral Ludwig'in Neuschvvanstein fantezi şatosu ve Krakov'daki Avusturya
su tesisatı. Metro 13. Ilal terminal binasına kadar başrahip Suger'nin
kubbesinin torunlarıdır.
Golik tarzın bütün modern yorumları on dokuzuncu yüzyılın heyecanını taşır.
Schlcgcl, Ruskin ve Violeı-le-DııcTın kuramları, Sı Deniş dahil ortaçağ orijinallerini
"geliştirme" eğilimleri gibi kabadır. Ruskin'in sözleriyle "vahşilik" karşısındaki "hafifletilmemiş
küçümscme'yle Gotik sınırlandırılmamış övgünün nesnesi olmuştur, 1
Goethe'nin Von dcutseher Batıkunst (Alman Mimarisi üstüne) makalesi Sırasburg
Katedraliyle yapımcısı Kıwın von Steinbach'ı mitleştırır ve başkalarına da esin kaynağı
olur. Zaman içinde Alman bilim adamları Gotik tarzın kendilerine ait olduğunu
iddia etmeye başlarlar. Gerçekle Gotik, sayısız yerel dcğişkesiyle en fazla uluslararasılaşmış
tarzlardan biridir. Avrupa kültür birliğine ait kuramların kolaylıkla geliştirileceği
birçok alandan birini oluşturur. 2