Norman Davies - Avrupa Tarihi

Macarlar bu göçebeler içinde Orta Avrupa'ya yerleşen son grup olmuşlardır.
Fin-Uygur halkların Uygur kolundan bir halk olan Macarların bilinen en eski
yurtları Ural dağlarının doğusundaki Irtiş ve Ob ırmaklarının vadileridir. MO
üçüncü binyılda Fin akrabalarından ayrıldılar. Bundan sonra güney steplerine
doğru art arda çeşitli konaklarda, önce Kama ve Ural ırmakları arasında "Magna
Hungaria", daha sonra Azak Denizinin kuzeyinde "Lebedia" ve son olarak
Dinyeper ve Dinyester arasındaki Eıelköz, yani "Mezopotamya" ülkesinde durarak
yavaş yavaş göçebe yaşama uyum sağladılar (Bkz. Ek 111, s. 1300). Steplerdeki
birinci binyılda Macarlar iskit, Sarmat, Alan, Bulgar, Hazar, Uz ve Peçeneklerin
komşularıydı. O zamandan Nyek, Kürtgyarmat, Tarjan, Jeno, Ker,
Keszi ve Macar adında yedi kabileye bölünmüşlerdi-son ad hepsi için kullanılıyordu.
Bizans kaynaklan Karadeniz sahillerinde köle ticareti yaptıklarını anlatır.
Macarların son göçleri dokuzuncu yüzyılın sonunda oldu. Step halkları
son birkaç on yıldır karışıklık içindeydi. Araplar Uzları (Oğuz) dağıtıp hayvanlarını
çaldılar, Uzlar aynısını Peçeneklere yaptı. 894'te Peçenekler Bulgar
çanyla anlaştılar ve birlikte Macarlara saldırdılar. Macarların kendi adlandırmalanyla
"honfoglolas" yani "ana yurda yerleşme zamanı" gelmişti. Komşuları
tarafından ezilen Macarlar batıya göç etmeye karar verdiler. Son yıllarda hem
Franklar hem de Bizans'a hizmet veren atlıları, ilk kez Etelkoz'a dönmediler.
Bunun yerine, başlarında Arpad olduğu halde, halklannın oluşturduğu uzun
konvoyu Karpatların Verecke Geçiti'nden geçirdiler. Son göç 895 baharındaydı.
Yaklaşık 20.000 savaşçı ve 400.000 aşiret halkı Macar ülkesini kurmak
üzere "Macaristan" (Hungaria) ovalarına gelmişti [CSABA] [ŞAMAN].
Moğollar veya 'Taıa'lar, göçebe imparatorlukların en büyüğüne hükmetmişlerdi.
Orta Asya'nın kuru steplerinde yerleşmiş olan bu halkın talihi bazen
açılıyor bazen kapanıyordu, ama Batı'da yaşanan gelişimi iki ayrı olayda doğrudan
etkilediler. Cengiz Han (h. 1206-27) Karakurum'dan yola çıkarak Pasifik'ten
Karadeniz'e, Kore'den Kırım'a kadar uzanan toprakları ele geçirdi (Bkz.
s. 392). Moğol İmparatorluğunu yeniden kuran Timur veya diğer adıyla Timurlenk
(1336-1405) Semerkand'dan başlayarak daha güneye, Delhi'den
Ege'ye kadar uzanan topraklara hükmetti. Bir başka Orta Asya halkını göçe yönelten
de dolaylı olarak Moğollar oldu. Aslen Türkistanlı olan ve halen burada
akraba halkları yaşayan Türkler sekizinci yüzyılda yerlerinden edildiler. Batının
ufkunda önce on birinci yüzyılda Selçuk Türkleri olarak görüldüler (Bkz.
s. 361-362), sonra on üçüncü yüzyılda Osmanlı Türkleri sahneye çıktı (Bkz. s.
414). Destansı dolaşmalarının öyküsü Batı'nın Charlemagne ile başlayıp Haçlı
Seferlerinin sonuna kadar uzanan dönemine denk gelir.