12.02.2018 Views

Norman Davies - Avrupa Tarihi

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

meydi. Parti üyeleri sürüler halinde harekete katıldılar. Bir yıl içinde Dayanışma,<br />

öyle hiçbir çaba içinde olmamasına rağmen var olan düzeni devirme tebdili<br />

oluşturuyordu. Moskova açısından Dayanışma başarılmalıydı. Komünist<br />

olmayan bir işçi harekeli büyük bir saldırıydı. Rahatsız olan Brejnev Sovyet<br />

Ordusunu harekete geçirdi, sonra aceleyle işi Polonya ordusuna havale etti. 13<br />

Aralık 1981 gecesi, yoğun bir kar yağışının desteğiyle General Wojciech Jaruzelsky<br />

çağdaş <strong>Avrupa</strong> tarihindeki en mükemmel askeri darbeyi gerçekleştirdi.<br />

Birkaç saat içinde kırk binle elli bin arasında tahmin edilen Dayanışma eylemcisi<br />

tutuklandı; belli başlı bütün kurumları askeri komiserler devraldı. Sıkıyönetim<br />

ülkeyi Felç etti. 1982 de, Jaruzelsky güç yoluyla istikrarı sağladıktan<br />

sonra ekonomik reformların ilk aşamasını başlattı. Komünist "normalleşme<br />

"nin zaferi tamamlanmış gibi görünüyordu; gerçekte ise en başarısız zaferdi.<br />

Tarih Polonyalılara Sovyet bloğuna diz çöktürdüğü için hak ettiği en büyük<br />

değeri vermelidir.<br />

Görünüşe göre, Jaruzelsky'nin Polonya'daki varlığı, Moskova'da neredeyse<br />

kendi başına yüzeyde bir çatlak oluşturan reform eğiliminin yayılması olarak<br />

görülecekti sonradan. Bu eğilim, zamanı gelince sistemin iyice hastalandığının<br />

farkın varılmasıyla kurulan Rusça Peresini ika ("yeniden yapılanma")<br />

adını alacaklı. Önemlidir ki gerçekte ne olduğunu bilecek olanaklara sahip tek<br />

yapı olan KGB'nin dışında ortaya çıktı. Jaruzelsky, Polonya ordusunun askerisiyasi<br />

kanadının başında yirmi beş yıl hizmet verdi, O ister istemez 1970'lerde<br />

KGB'yi idare eden kişinin bir adamıydı. Andropov'un koruması altında olan<br />

diğerlerine karşı "Vafıizci Yahya rolünü" oynuyordu. Gorbaçev'in danışıklı<br />

dövüşüyle talihi onu Polonya'yı "Pcrestroika Labaraıuvarına" dönüştürmeye<br />

yöneltti.<br />

1980'lerin hemen başında Sovyet bloğunun uluslararası operasyonları hiç<br />

de amaçlarında başarılı olmad). Kırk yıllık paslanma güçlerini tüketmişti. Görünürde<br />

her şey yerindeydi, görünmeyen kısmında ise çok az şey iyi işliyordu.<br />

Kıtalar Arası Balistik Füzeler döneminde, Varşova Paktı toprakları daha etkin<br />

bir güvenlik tamponu sağlayamazdı. Petrol fiyatlarının yükseldiği dönemde<br />

CMEA, SSCB'den her zaman akıtılan petrolden daha çoğunu çekiyordu. Televizyon<br />

döneminde Batı ile Doğu yaşam koşulları arasındaki uçurum her evde<br />

biliniyordu. Dayanışmanın gösterdiği gibi işçiler "işçi devletine" saygı duymuyorlardı.<br />

Komünist seçkinlerin önemli bir bölümü yönetme isteklerini kaybediyorlardı.<br />

Jaruzelsky'nin yakın yardımcılarından biri, istihbarat tarihinde ender<br />

görülecek bir şekilde, Varşova Paktının operasyon belgelerini on yıldan<br />

fazla bir süre boyunca, milliyetçi gerekçelerle CIA'yı besleme süreci için sel gibi<br />

akıtmayı seçti. 27<br />

Bununla beraber, Sovyet sisteminin çöküşünü önceleyen ve sonradan neden<br />

olan sıradışı yönetim değişimine çözüm yolu sağlayan şey Yuri Andropov'un<br />

kariyeriydi. Andropov, Budapeşte'de büyükelçiyken siyasal reform için<br />

geçici ekonomik stratejinin üretim ortaklarındandı. SBKP'nin uluslararası biriminin<br />

başı olarak Macaristan'ı, Çekoslovakya'yı ve şimdi Polonya'yı saran ve<br />

pahalıya mal olan ayaklanmaların Sovyetler Birliğine ulaşmak üzere olduğunu

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!