Norman Davies - Avrupa Tarihi

X
DYNAMO
Dünyanın Güç Merkezi, 1815-1914
ON DOKUZUNCU yüzyılda daha önceden bilinen her şeyi aşan bir dinamizm
vardır. Avrupa daha önce asla olmadığı kadar güçle titreşime geçmiştir: Teknik
güçle, iktisadi güçle, kültürel güçle, kıtalar arası güçle. Bu yüzyılın başlıca
simgeleri motorlarıydı; lokomotifler, gazhaneler, elektrik dinamoları. "Güçlü
olanın hayatla kalmasını" öven popüler evrim görüşüyle olsun, en sağlam sınıfın
zaferini vaaz eden tarihi materyalizm felsefesiyle olsun. Üstün İnsan küllünde
veya emperyalizmin kuramı ve pratiğinde olsun; ham güç başlı başına
bir değer haline getirilmiş gibiydi.
Aslında Avrupalılar, kendilerini yalnızca güçlü değil aynı zamanda üstün
hissetmek için yaratılmışlardı. Kendilerini çevreleyen alışılmamış "güçlerden"
sonsuz bir biçimde etkilenmekteydiler. Elektrik akımından dinamite yeni fizik
güçler; nüfusun daha önce görülmemiş bir hızla büyümesine eşlik eden yeni
demografik güçler; "kitleleri" toplumsal ilgi alanının ön saflarına taşıyan yeni
toplumsal güçler; pazar ve teknolojilerin koşut olmayan gelişimini artıran yeni
ticari ve endüstriyel güçler; milyonlarca insan ve makineyi harekete geçirebilen
yeni askeri güçler; kitlelerin ilgisini çeken "hareketler" başlatan yeni kültürel
güçler; dünya çapında tartışmasız üstünlük kazanan yeni siyasi güçler
görmüşlerdi.
Aslında bu, Avrupa'nın zafer dolu "güç yüzyılıydı." Yüzyılın liderleri, başlangıçta
"dünyanın atelyesi" Büyük Britanya, sonraki onyıllar esnasında, "güneşte
bir yer" bulma yolundaki başarısızlığı tüm bir büyük binayı yıkıntıya çe-