Norman Davies - Avrupa Tarihi

Dinsel •"( (ıii/ıviid Bulunmuş vc BudınK-şuıış Avnıprt, 1945-1991 1171
burnunda Kruşçev haber vermeden Varşova'ya uçtu. Kenti Polonya komandoları
taraljndan kuşatılmış bir savaş çarkında ve Polonyalı liderleri Wladislaw
Gomulkaya'ya desteğinde sadık buldu. (Sonra Polonya Ordusunun Doğu Almanya
yoluyla NATO haltını delmeyi planladığı söylentisi çıktı.) İki günlük
görüşmeler gösterdi ki Gomulka'nın "sosyalizme giden Polonya yolu" ana
Sovyet çıkarlarına ters düşüyordu ve oldukça yürekli saygtdeğeı bir müttefik
aynen istenmezdi. Kruşçev, Mareşal Rakossowsky ve danışmanlarının çekilmesi
ve Gomulka'nın Genel Sekreter olarak seçilmesi koşuluyla sözünden
döndü. Kelime-niıı tam anlamıyla, Gomulka'nın Polonya'nın biricik ve tek popüler
komünist lideri olarak yıldızı parladı.
Budapeşte'de olaylar Varşova'nın başına kolayca bela açabilecek şekilde
tersine döndü. Kruşçev, Yugoslavya'ya ve şimdi de Polonyalılara gösterdiği cömertliğin
genel bir zayıflık işareti olarak yorumlanmaması için kaygılanıyordu
Macarların bastırılması Poloııya'daki müdahaleden daha az bir askeri sorun
yaratmıştı. Ve Polonyalıların tersine Macar yoldaşlar derin bir ayrılığa
düşmüşlerdi. 23 Ekimi 24 Ekime bağlayan gece, Polonya krizinin tam yatıştırıldığı
sırada, Macar Partisinin Stalinist Sekreteri ve güvenlik şefi, Rakocsi'ntn
halefi Gero'nun uzaklaştırılmasını önlemek için Sovyet Askeri müdahalesi yolunda
çağrıda bulundu. Macaristan bir aydan daha kısa bir süre boyun eğmeye
zorlandı. Başlangıçta bir uzlaşıya varılacak gibi görünüyordu. Sovyet ordusu
başkentten çekildi; Sovyet Büyükelçisi Yuri Andropov, Gero'dan vazgeçti ve
yerine Goıııulka gibi Stalinist zulümden çeken sadık bir komünist olan Janos
Kadar'ın geçmesini onayladı. Bu, Başbakan olarak ortaya çıkan Partinin reformist
hizbinin lideri 1mre Nagy'nin ilerlemesini kontrol altına almak için yapılmış
gibi görünüyordu. Sovyet Ordusunun nihai çekilişinin görüşmelerle gerçekleştiği
söyleniyor. Kruşçev Tito'ya ikinci ziyaretini Brioni'de yaptı. Ancak
sonra Nagy, komünist tekeli kırarak hükümete birkaç komünist olmayanın
girmesine izin verdi. Başpiskopos ve Kardinal Midszenty'nin serbest bırakılmaları,
nefret uyandıran gizli polise yapılan nahoş saldırıları takip eden hararetli
gösterileri Leşvik etti. 2 Kasımda artan halk baskısı, hükümeti, Macaristan'ın
Varşova Paktından çekildiğini ilan ederek Birleşmiş Milletlerden yardım
istemeye itti. Aym dördünde, Sovyet zırhlı birlikleri herhangi bir uyarıda bulunmaksızın
Budapeşte'ye tekrar girdi. On gün boyunca kahraman gençler
tanklara karşı çıplak elleriyle savaştılar. Sel gibi kan aktı. Nagy, Yugoslav elçiliğine
sığındı, ancak Sovyetlere teslim edilecekti. Romatıya'daki hapishaneden
sonra, vakti gelince o ve iki bin taraftan kurşuna dizilecek ti. Yüz binlerce sığınmacı
Avusturya'ya aktı. Kayıpların sayısı benzer oranlara ulaştı. Macaristan,
Anclropov'un adayı Kadar ve "işçi ve köylülerin devrimci hüktımeti"nin
ellerine bırakılmıştı. Macar ulusal isyanı Sovyet kayıtlarında silinmez bir leke
olarak kaldı. Dünyaya komünizmin halkın talebine uymadığını gösterdi. Bu
durum birçok solcunun devam eden sempatisini yıktı, Batıda komünist partilerin
geleceğini yok etti ve büyük oranda Soğuk Savaş gerilimini artırdı. Sovyet
bloğu, komünizmin ulusal türlerini tercih eden ve Gomulka ile Nagy adına
aracılık yapmaya çalışan Mao Zedung'u gücendirdi. Bu başlıca destekleyicileri