12.02.2018 Views

Norman Davies - Avrupa Tarihi

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ışığında yorumlanır. Gerçekteyse, Alman dünyasını tekrar tekrar bölen ve<br />

ulus-devletin özelliklerinin hiçbirine sahip olmayan bir krallığı yükselten hanedan<br />

siyasetlerinin amansız takibiyle onaya çıkmıştır. Yöneticilerine aşırı büyük<br />

sürekli bir orduya sahip olma imkânı veren olağanüstü verimlilikte bir yönetim<br />

makinesinin yaratılması yoluyla gerçekleştirilmiştir. (Profesyonel askerler<br />

ve nüfus arasındaki oran açısından, Prusya komşusu Polonya-Litvanya'dan<br />

otuz kat daha etkindi.) Prusya dolaylı vergileri (1680), Prusya ordusunun giderlerinin<br />

karşılanmasını mümkün kılmaktaydı. Ordu, aristokratik bir subay<br />

kitlesine ve 1733'ten sonra köylülerin askere kayıtlarını kantonlara ayıran bir<br />

sisteme dayalıydı [KAZ ADİMİ],<br />

III. Friederich (h. 1688-1713) ve "<strong>Avrupa</strong>'nın talim ustası" 1. Friederich-<br />

Wilhelm'in (h. 1713-1740) yönetimi altında Hohenzollernler, "Büyük Seçici<br />

Prens" tarahndan emredilen aynı acımasız yolu izlediler. 1700'de, seçici oylarını<br />

Habsburglara kendi krallık iddialarının tanınması karşılığında sattılar.<br />

I728'de, Pragmatic Sanction'a katılmaları Berg ve Ravenstein'dan çekilmeleri<br />

yoluyla satın alındı, ispanyol Veraset Savaşları ve Büyük Kuzey Savaşı ittifaklarındaki<br />

donanma manevrası, Stettin ve Batı Pomeranya'nın kazanımıyla sonuçlandı.<br />

İsveç, Prusya'nın müttefik olmasının düşman olmasından daha tehlikeli<br />

olduğunu öğrenen en son ülkeydi. Eşsiz "Prusya Ruhu", hanedana<br />

bağlılık, doğuştan kibirli askeri yiğitlikle kültür ve eğitimdeki ilerlemelerinin<br />

haklı övüncünün bir karışımıydı. İlk Prusya üniversitesi 1694'te Halle'de kuruldu;<br />

Fransız ve Avusturyalı Protestanların büyük bir akınıyla canlanan Berlin<br />

Kraliyet Sanatlar Akademisi'ne (1696) ve Kraliyet Bilim Akademisi'ne<br />

(1700) sahip oldu. 1717'deki bir ferman halkın eğitimini yenilemeye yönlenmişıi.<br />

Büyük Friederich'in (h. 1740-1786) döneminde Prusya, öncüllerinin dikkatle<br />

topladıkları güçleri serbest bıraktı. Friedrich'in I740'ta Avusturya Silezyasını<br />

ilhakından itibaren savaş, bir çeyrek yüzyıl boyunca siyasetin en büyük<br />

aracı oldu. Frederich, ülkesini imhanın kıyısına getirdikten sonra Polonya'nın<br />

ilk paylaşımında nihayet sağlamlaştırman bir toprak temeli ödülünü sağlayan<br />

eşkıyalık siyasetine geri döndü (Bkz. aşağıda) [GROSSENMEER].<br />

Friederich'in kişiliği dönemin mucizelerinden biriydi. Bu kişilik, onu arkadaşı<br />

Katte'nin idamını seyretmeye zorlayan ve Oder'deki Küstrin (Kostrzyn)<br />

kalesinde yıllar boyu hapis tutan merhametsiz babasının darbeleri altında şekillendi.<br />

Hükümdarlığı boyunca, top sesleri ve savaş alanlarındaki iniltiler<br />

Kralın flütünün nağmelerine ve filozofların konuşmalarına karıştı, Friederich,<br />

bir kezinde "Çok yakın zamanda doğdum, fakat Voltaire'i gördüm" demişti.<br />

Onun erdemlerini övenler sadece Alman tarihçiler olmamıştır. Lord Acton<br />

onun için modern tahta şimdiye kadar geçen "en mükemmel pratik dâhi" demiştir.<br />

Büyük Friederich'in savaş ve çarpışmaları birçok cilt doldurur. Bunlar tarihsel<br />

savaş klasikleri arasındadırlar. Daha geniş İspanya Veraset Savaşlarının<br />

bir parçası olan ve ona Maria Theresa'nın sonsuz nefretini kazandıran iki Silezya<br />

Savaşının ardından (1744-2 ve 1744-4) saldırganlığının meyvelerini top-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!