Norman Davies - Avrupa Tarihi

Cumhuriyetin bağımsızlığının geri verilmesi için Rus onayı almak üzere
bir kraliyet planının parçası olarak, Varşova'da 1788 Ekiminde Wielfci Sejm'i
ya da "Dört Yıllık" Meclis tasarlandı. Polonya-Litvanya'da, her ikisi de baskı
yoluyla ortadan kaldırılana kadar Fıansa'daki gelişmelerle koşut giden bir reform
sürecini başlattı. Son yıllarda çok şey değişmişti. Büyük Friederich ölmüştü
ve yeni Prusya Kralı Polonyalı komşularının eğilimindeydi. Rusya, hem
isveçlilere hem de Türklere karşı yapılan savaşlarla son derece meşguldü.
Avusturya II. Joseph'in yönetiminde Alçak Ulkelerle ilgilenmekteydi. 1787 yılında
Stanislaw-August tmparatoriçe Ekaterina'ya bir teklif için uygun anın
geldiğine karar verdi. İmparatoriçe Cumhuriyete modern bir ordu ve bunu
desteklemek için mali ve idari yapılar oluşturmak konusunda izin verdiği taktirde,
Kral hemen Türklere karşı ortak harekâtlar için Rusya'yla bir ittifak anlaşması
imzalayabilirdi. Rusya ve Cumhuriyet bundan sonra amaçlarının peşinden
uyum içinde gidebilirdi. Mayıs ayında Kral, Rus Imparatoriçesine
Dinyeper üzerindeki Kaniöv kraliyet şatosunda ulaştı. Eski sevgilisiyle bu son
buluşmasında, Ekaterina'dan çok az şey öğrendi. Fakat 11. Joseph'le de görüşen
imparatoriçenin aynı eğilimde olmadığı yavaş yavaş açığa çıktı. Gerçekte,
imparatoriçe statükoyu her ne pahasına olursa olsun korumaya karar vermişti.
Polonya'nın büyük amaçlarına yardım edilmeyecekti.
Polonya meclisi her şeye rağmen, Kralın planının ülkenin içişleriyle ilgili
yönlerini zorla kabul ettirmişti. Meclis Ekim I788'de kendini bir konfederasyon
ve çoğunluk oyuna tabi ilan etmekle işe başladı, bunun yanı sıra Rusya taraftarı
üyelerinin liberum veto'sunu bertaraf etti. Sonra yüz bin kişilik ulusal
bir ordu oluşturmak için oylama yapma aşamasına geldi. Bu Rusya garantisindeki
1717 anayasası zamanından beri engellenen bir aşamaydı. Prusya Kralı 11.
Friederich-Wilhelm ile bir uzlaşmayı da destekledi. Eylemciler, Britanya tarzı
bir monarşiyi hayal eden İngiliz taraftarı Kralın ve hepsi de Amerikan örneğinin
güçlü hayranları olan bir grup entelektüelin, reform geçiren Jagiellonian
Üniversitesi Rektörü Revd Kollataj (1750-1812), Stanislaw Slaszic (1755-
1826) ve Sejm başkanı Stanislaw Malachowski (1736-1809) çevresinde toplandılar.
Üç yıl süren çılgınca bir yasama faaliyetinden sonra, kısa süreli zaferler,
Üç Mayıs Anayasalarını zorla kabul ettirdikleri Mayıs 1791'de gelecekti (Bkz.
aşağıda).
Kasım 1788'de, Brabant ve Hainault Meclisleri aynı anda bir adım attılar.
Üst senyörleri olan İmparator II. Joseph tarafından kabul ettirilen bir reform
seliyle çileden çıkarak eyaletlerin vergilerini vermemek için oy kullandılar.
Kendilerini hem dinsel hem de siyasal zeminde uzun zamandır incitilmiş hissediyorlardı.
İspanya okulundan Katolikler olarak dini seminerleri, hac ziyaretlerini
ve mistik tarikatları yasaklayan, piskoposlukça yürütülen işlerin devlet
sansürüyle yer değiştirdiği ve Kiliseyi doğrudan vergiye bağlı kılan
İmparatorluk kanunlarını kolayca kabul edemediler. Aynı şekilde, 1354 yılından
beri geçerli olan ayrıcalıklarından yararlananlar olarak, İmparatorun kendilerine
danışma konusundaki eksikliğine katlanamazlardı. Brüksel, Anvers ve
Louvain kentleri, meclislerin görüşmeleri üzerindeki geleneksel veto haklarına