12.02.2018 Views

Norman Davies - Avrupa Tarihi

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

yonizm 1860'larda Yahudi yerleşimcilerini Filistin'e göndermek için ilk çabalarla<br />

başladı. Sömürgeci cemiyetlerden biri olan Hovevc Zion (Sion Dostluğu)<br />

1882 yılında baron Edmund de Rothschild'den mali destek aldı. İki yıl sonra<br />

ilk federal konferansları Silezya'daki Kattowitz'de (Katowice) gerçekleştirildi;<br />

böylece birleşmiş bir Dünya Siyonist Örgütü (WZO) 1897'de isviçre'de Basel'deki<br />

kongrede oluşturuldu. Hareketin kurucu babaları Thorn'dan Zvi<br />

Hirsch Kalischer (1795-1874) ya da Bialystok'dan Samuel Mohilever (1824-<br />

1898) gibi bağımsız düşünceli Polonyalı hahamlardan oluşmaktaydı. Fakat<br />

WZO'nun liderliği, Budapeşte doğumlu gazeteci Theodore Herzl (1860-1904)<br />

ve daha sonra da Kölnlü bir banker olan David Wolfson (1856-1914) ve<br />

Manchester 1 da çalışan bir akademisyen kimyacı olan Chaim Weizmann (1874-<br />

1952) gibi kişilikler başkanlığındaki laik eylemcilere geçti. Siyonist ideolojinin<br />

izleri Krochmal'ın A Guide to the Perplexed'in e kadar gidebilir, fakat Odesa'dan<br />

bir fizikçi olan Dr. Leo Pinsker tarafından yazılan risale Aıtioemcmdpcıtion'da<br />

(1882) ve Herlz'in DerJudcnstaat'ında en ikna edici metinlere sahip oldu.<br />

Başlangıcından itibaren, derin anlaşmazlıklar Siyonizmin dini kanadını,<br />

Mi^raclıi ya da "ruhani merkez", hâkim dünyevi milliyetçilerden ayırdı. Ayrıca<br />

şiddetli anlaşmazlıklar, Vistula'daki Plock'da doğmuş David Gruen, namı diğer<br />

Ben-Gıırion'un (1886-1973) partisi Poalei Zion'a (Sion İşçileri) dayanan<br />

sosyalist kanadı da Vladimir Jabotinsky'nin (1880-1940) Siyonist Revizyonist<br />

gruplamasmda tam zamanında ortaya çıkan köktenci Yahudi milliyetçilerinden<br />

ayırdı. Paylaştıkları tek şey, <strong>Avrupa</strong>'da Yahudiler için hayatın giderek daha<br />

az hoşgörülü olduğu kanışıydı. Şimdilik Siyonizmin geleceği üç yan nedeni<br />

harekete geçirmişti; Yahudi karşıtlığının çalkantılı düzeyleri, Doğu <strong>Avrupa</strong>'daki<br />

Yahudi kitlelerin radikalleşmesi ve uygun bir toprak parçası için müzakereler.<br />

Ancak hiçbir Siyonist kendini erken bir çözümle rahat hissedemezdi.<br />

Siyonist bir vatanın alınması için yapılan müzakereler birkaç sonuç doğurdu.<br />

Herzl'in 1901-1902 yıllarında Osmanlı Sultanıyla yaptığı resmi görüşmeler<br />

meyve vermedi; ve 1903'te Britanya'nın Doğu Afrika'nın Kenya yaylalarında<br />

bir toprak bağışlama önerisi WZO'yu yukarıdan aşağı parçaladı. Son deneyim<br />

Siyonist hayalin Filistin'deki tarihsel "israil ülkesi"nden ayrılamayacağı kanısını<br />

güçlendirdi. O cephede, 1916'da Britanya'nın Kudüs'ü işgali ve bunu takip<br />

eden Balfour Deklarasyonuna kadar hiç ilerleme olmadı.<br />

"Yahudi düşmanlığı" anlamında Yahudi karşıtlığı <strong>Avrupa</strong> tarihi boyunca<br />

her zaman görülmüştür. Nedenleri dini, iktisadi, toplumsal ve kültürel olarak<br />

sınıflandırılır. Fakat esasen Yahudilerin stereotipleştirilmesinin darbe ve ihanet<br />

suçlamalarından önce var olduğu bozuk psikolojik bir hastalık belirtisidir.<br />

Yahudi cemaatini her türlü kötülük için prototip günah keçisine döndürmüştür.<br />

Korları, ateşe dönüşürken ve kolayca açıklanamayan şekillerde sönerken<br />

her zaman ışıl ışıldılar. Ancak on dokuzuncu yüzyılın sonlarında, özellikle yeni<br />

kurulan kentlerde muhalif toplumsal koşullar tarafından, birçok insanı etnik<br />

ve kültürel çeşitliliklere karşı daha az hoşgörülü yapan yükselen ulusçuluk<br />

eğilimi tarafından ve birçok <strong>Avrupa</strong>lıyı Yahudilerle ilk kez temasa geçiren<br />

göçler tarafından savruldu. Rus katliamlarında, Fransa'da Dreyfus Olayı'nda ve<br />

uğursuz "Sion Yaşlılar Protokolleri" yalanında açığa çıktı. 52

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!