Norman Davies - Avrupa Tarihi

gizleri"ni keşfetmek çoğunlukla Kilise Ananın rahminde alçakgönüllü olmayan
iş karıştırıcılık olarak görülmüştür. Örneğin ortaçağ Almanyasında gazla
ruh arasında ayrım yoktu. İkisi de modem lngilizcedeki glıosı (hayalet) anlamına
gelen geist'tır. Bilimsel deneyler sık sık büyücülük suçlamasıyla karşılaşma
riskini taşıyordu. Simya, fizik ve kimyayı, astroloji, astronomiyi geçmişti.
Üniversite şansölyesi ve Lincoln piskoposu Robert Grosseteste'in (y. 1170-
1253) Oxford'u bazen bilimsel geleneğin ilk yuvası olarak kabul edilir.
Gelişmelerin çoğu dağınık bireysel çalışmalarla sağlandı. Roger Bacon'ın
optik ve mekanik çalışmaları onun yozlaşmaya ve batıl inançlara saldırısının
bir parçasıydı. Latince kutsal yazıları, garipsenen biçimde Yunanca ile doğrulama
yönündeki ısrarlı çabası, bilimsel bilgiyi kanıtlama çabasıyla aynıydı. Bacon'ın
ustası Pierre de Maricourt (Acaip Peter) Anjoulularm 1269'da Lucera di
Calabria muhasarası sırasında zaman bolluğunda mekanik üstünde temel bir
inceleme yazmıştı. Silezyalı Witello veya Vitellon (1230-1280) optik üstüne
Pcrspcctiva adlı incelemenin yazarıydı. Bu eser gözün mekanik hareketlerini
zihnin eşgüdümleme işlevinden ayırıyordu ve modern psikolojiye giden yolu
açmıştı. Lisieux Piskoposu Nıcolas Oresme (y. 1320-1382) para ekonomisi üstüne
etkili bir eser ve dünyanın dönmesi kuramını savunan De Coelo el Mıındo
adlı bir astronomi çalışmasının yazarıydı, Oresme aklın heyecanlı bir savunucusu,
zamanından önce bir Aydınlanma adamı, astroloji ve mucize tacirlerinin
düşmanıydı. "İncil'deki her şey rationabilissimadır" (çok akılcı) diyordu. Yüzyıl
sonra Moselle'dekı Kues'den kardinal Nicolaus Cusanus (1401-1464) dünyanın
döndüğü fikrini tekrarladı, takvim reformu tasarladı ve dünyanın
1734'te sona ereceğini hesapladı. Bütün bu insanlar doğanın mirabiliası (harika)
ile Kilise'nin miıaculasını (mucize) ayırt etmekte pek zorlanmıyorlardı.
Bilgi tedrici bir şekilde biriktiğinden, ansiklopedik derlemelere ihtiyaç
doğdu. En yaygın biçimde dağıtımı yapılmış ansiklopediler Beauvaisli Vincenı'ın
Speculum Maius (1264), Roger Bacon'ın Opus Masius (1268) adlı eserleridir.
Ancak dinsel inanç, her türlü akıldışılık ve batıl inançla sarılmıştır. Ortaçağ
sonlarında kilise dogması halen formüle edilip sistemleşürilmektedir. İnsanların
soru sormadan kabul etmeleri istenen inanç alanı genişlemektedir.
1215 Lateran Ruhani Meclisi, günah çıkartma ve tövbeyi zorunlu kıldı. Vaftizden
ölülerin yağlanmasına kadar yedi kutsama doktrini 1439'da kurala bağlandı.
Komünyonda ekmek ve şarabın isa'nın eti ve kanına dönüştüğü aşkın öz
öğretisi o kadar inceldi ki, papaz kadehteki şarabı herkesin yerine tek başına
içebiliyordu. Ruhban dışı katılımcılar yalnızca ekmekten yiyorlardı. Halkın
büyüden kopuşu ve ruhban sınıfı vurgulanmaktaydı. Her fırsatta ayin yapılıyordu.
İsa'yla Tanrı arasındaki aracı Bakire Meryem tapınışı resmen benimsendi.
A ve Mana okunması, Pater Noster' den sonra okunmak üzere, resmen ayin
kuralları arasına alındı. Loncalardan şövalye tarikatlarına kadar her türlü örgütlenmenin
koruyucu azizleri vardı. Kutsal emanetlere gösterilen saygı yaygındı.
Hacılık yalnız sofuların değil herkesin günlük yaşamına girmişti. Doğaüstüne
olan inanç, iyi ve kötü meleklerin ve evrensel şeytan korkusunun