Norman Davies - Avrupa Tarihi

iri. Alman imparatoru 111. Oıto'nun politikalarıyla, öteki Toton Şövalyelerinin
içinde bulunduğu kötü durumla ilgilidir. Adriyatik'ten Transilvanya'ya uzanan
çokuluslu büyük Macaristan Krallığı, yazarın a priori sınır dışı bıraktığı Bizans
ve Yunanlardan daha az ilgiyle karşılaşmıştır. Kitabın birçok meziyeti vardır;
ama pek çok benzeri gibi bu meziyetlerin toplamı, Avrupa'nın bir parçasının
tercih edilen kesimlerinden seçilen konuların araştırılmasından ibarettir.
Hayli etkili bir kitap olan Avntpa UygarUk Tarihi EUtitabı da aynı tuhaf
çerçeve içerisinde düzenlenmiştir. Üç bölümün en genişi olan "Avrupa Uygarlığı
(yaklaşık MS 900'den günümüze)", "Avrupa Uygarlığının Coğrafi Konumu"
ile başlamakta ve "Doğu uygarlığından Klasik uygarlığa ve Klasik uygarlıktan
Avrupa uygarlığına geçişin nasıl her defasında eski toplumun dış
sınırında bir değişimi zorunlu kıldığını" anlatmaktadır. "Avrupa Uygarlığının
ilk anavatanı", "Pireneler'den... Rusya içlerine kadar uzanan" ve "Akdeniz lopraklart"ndan
"düzensiz bir dağ engeliyle ayrılan bir düzlük" diye tanımlanır.
Ama izleyen bölümlerde bu anayurdun tarihinin ayrıntılı araştırmasına dair
bir çaba yoktur. Roma Imparatorluğu'nun eski toprakları üç uygarlık, "İslamiyet,
Ortodoks Hıristiyanlık, Latin Hıristiyanlığı arasında bölünmüş" görünmektedir.
Ama Avrupa'daki bu üç katlı bölünmenin sistematik olarak ele alınması
söz konusu değildir. Pagan (putatapar) İskandinavya'ya bir tek cümle
layık görülmüş, daha sonra Hıristiyanlaştırılan öteki pagan ülkelereyse bu bile
layık görülmemiştir. Belirlenmemiş "Hint-Avrupa kabileleri" dahil, ilk dönemlerin
"Batı Avrupa Halkları" hakkında küçük bir altbölüm vardır (Bkz. s. 153);
ama Doğu Avrupa halkları İçin hiçbir döneme ilişkin herhangi bir atıf yoktur.
"Slav" veya "Slavca konuşan" halklar için dağınık referanslar vardır, ama Avrupa'nın
en büyük Hint-Avrupa grubunu temsil ettiklerine işaret edilmez. "Batı
Hıristiyanlığı, 900-1500" üzerine büyük bölümler vardır; ama Doğu Hıristiyanlığına
dair bir bölüm görülmez. "Avrupa'nın Genişlenıesi"yle ilgili
paragraflar, ya Alman sömürgeciliğine ya da Avrupa dışı okyanus seyahatlerine
aitlir. Okuyucuya Batı Hıristiyanlığının on dördüncü yüzyılda birdenbire
"İskandinavya, Baltık Devletleri, Polonya, Litvanya ve Macaristan'ı fiilen kapsadığı"
iki cümleyle bildirilir (Bkz. s. 374). Ama daha ayrıntılı bilgi yoktur.
Bütün bölümlerin en genişi olan "Modern Dünya, 1500'den Bugüne", özellikle
Rusya'ya kadar olan doğu unsurlarından koparılmış konularla ilgilenmekte,
Rusya ise Büyük Petro'nun yönetiminde, gökten zembille inmişçesine tek başına
ortaya çıkmaktadır. Ondan sonra da Rusya artık Batı'nın sözde bütün niteliklere
sahip bir üyesidir. Yazar daha sonra, "kendi keyfi düzenleme ve bölümleme
ilkeleri" nedeniyle özür diler (Bkz. s. xvııı). Ama bu keyfiliklerin ne
olduğunu açıklamaz. 64
"Büyük Kitaplar Projesi", aynı Chicago Oktılu'nun başka bir ürünüdür,
Batı uygarlığını anlamak için gerekli olan yazar ve kitapların bir listesi olduğu
iddiasındadır. 1921'de Columbia Üniversitesi'nde ortaya atılmış, 1930'dan itibaren
Chicago'da kullanılmış, sonra da Amerika çapında üniversite dersleri için
bir model haline gelmiştir. Böyle bir listenin, Avrupa'nın bütün bölgeleri ve
kültürleri için doğru ölçüyü vermesi beklenemez. Ama önyargılar ve tercihler