Norman Davies - Avrupa Tarihi

Orta Taş Çağı veya mezolitik çağ, insanın hızla gelişen iklim koşullarına uyum
sağladığı bir geçiş dönemini temsil eder. Son Fin-lskandinav buz tabakasının
nihai moreninin tarihi MÖ 7300 olarak belirlenmiştir. Teknolojik ilerleme,
mikrolitlerin (çok küçük, sivriltilmiş veya keskinleştirilmiş çakmaktaşiarı) ortaya
çıkışıyla göze çarpmaya başlamıştır. Olağanüstü artan balık ve deniz kabuklusu
göl, nehir ve deniz kıyıları boyunca yerleşmeyi özendirmiştir. Güneyde,
örneğin Pirenelerdeki Mas d'Asil'de görülen erken kültürler, derin deniz
balıkçılığının başladığı daha kuzeyde, örneğin Zelanda'daki Maglomese'de veya
Jutland'daki Ertebolle'de görülen kültürlerle tamamlanmıştır. Mezolitik çağın
taş baltası ilk kez çok büyük ağaçları devi re bilmiş lir.
Yeni Taş Çağı veya neolitik çağ, yiyecek toplamaktan yiyecek üretimine
geçişle belirginleşir. Bitki ve hayvanların ehlileştirilmesine, bir başka anlatımla
tarıma; taş teknolojisindeki bileme, parlatma ve delme yoluyla çok üstün nitelikte
araçların üretilmesini sağlayan gelişmeler eşlik etmiştir. "Neolitik Devrim",
Ortadoğu'da MÖ sekizinci binyılda, Avrupa'nın kuzey kesimlerindeyse
çok sonra, ikinci binyılda başlamıştır. Sığır, koyun ve domuz besiciliğinin; at
yetiştiriciliğinin, katır yetiştirme amaçlı melezleştirmenin, sistematik tahıl üretiminin,
sabanla toprak işlemenin, dokumacılığın, çömlekçiliğin, madenciliğin
başlangıcı bu dönemdedir. Bu dönemde ayrıca, önceleri sadece dağınık yerleşim
birimlerinin bulunduğu Yarımada'da, geniş toplu yerleşimler için ilk büyük
girişimler yapılmıştır.
Neolitik çağda iki ana gelişme çizgisi görülmüştür. Liııcarbandkeramik veya
"çizgili çömlekçilik"in simgelediği birinci çizgi, Tuna Vadisi'nden Orta Avrupa'ya
hızla ilerlemiştir. Beşinci binyıldaki muhtemelen 700 yıllık kısa bir atılım
dönemi içinde bugünkü Romanya ile Hollanda arasındaki 1.500 mili kat
etmiştir. Öncü yerleşimler, yeni temizlenen ormanların en büyük kerestelerinden
yapılmış büyük komünal evler çevresinde yoğunlaşmıştır. Aşırı kullanım
ve insan gücü yetersizliğinden kaynaklanan tarımsal sorunlar, geçici bir geri
çekilmenin ardından terk edilen yerlerin belirgin bir biçimde yeniden işgal
edilmesine yol açmıştır. Gelişmenin, "kabartmalı çömlekçilikle birleşen ikinci
çizgisi, Akdeniz kıyıları çevresince batıya doğru uzanmıştır. Dördüncü binyılda,
tarımsal yerleşimin Yanmada'nın batı ve kuzey uçlarına doğru (tberya,
Fransa ve İsviçre, İngiliz Adaları, İskandinavya ve Büyük Ovanın doğu kısımları)
yayılması söz konusudur. MÖ 3200'den itibaren, Yanmada'nın 62. kuzey
enleminin altında kalan bölümünün tamamında, yiyecek üretimi ekonomisinin
değişik türleri yayılmıştır 15 [AVCI-TOPLAY1CI] [TAMMUZ] [VINO).
Bu dönemin tipik özelliği, Grenoble yakınındaki Charavines'de, Jura'daki
Chalain'de, Württemberg'deki Federsee'de veya Zürich Gölü'ndekilere benzer
göl kıyısı köyleridir. Göl çamuru, mutfak araç gerecinden, yarı yenmiş elma
artıklarına kadar her şeyin bozulmasını önleyen mükemmel bir koruyucu işlevi
gördüğü için, göller arkeologlar açısından son derece değerlidir [TOL-
LUND).
Kıtada, bir uçtan bir uca altı ana neolitik bölge oluşturulmuştur; yoğun
bir biçimde Doğu Akdeniz'in etkisi altında olan Doğu Akdeniz ve Balkan böl-