Norman Davies - Avrupa Tarihi

muhtemelen Toskana gibi küçük örneklerden bazılarında büyük güçlerin hepsinden
daha iyi görünmekteydi. Hiçbir yerde tam olarak başarıya ulaşmadı;
hiçbir yerde mükemmel bir mutlak devlet meydana getiremedi. Fakat on altıncı
ve on yedinci yüzyıllardaki değişim için kesinlikle radikal bir güç oluşturdu.
On sekizinci yüzyılda etkisi daha fazla yayıldığında demokrasi, özgürlük ve
halkın isteği için yeni eğilimler tarafından geride bırakıldı. "Aydınlanmış Despotlar"
dönemi, İngiltere ve Amerika'nın anayasalı dönemiyle eş zamanlıydı.
Ayrıca "mutlakıyet" bağırışlarının sıklıkla yanlış bir yönde yükseldiğinden
de haberdar olmak gereklidir, ingiliz orta sınıfı Stuartların mutlakıyetinden
şikâyet ederken, Kral ve Parlamento arasındaki gerçek güç dengesinden,
Fransız ve İspanyol uygulamalarının empoze edilmesinden korktuklarından
daha fazla rahatsız oluyorlardı. Polonya soyluları, Polonya-Litvanya'da tüm kısıtlanmış
m on arkların kin den daha kısıtlı bir durumda bulunan Sakson krallarının
mutlakıyeti hakkında feryat ederken, değişime de karşı çıkıyorlardı.
Fransa'daki mutlakıyet ana referans noktası olarak iş görmüştür. Avrupa
tarihinin en uzun hükümdarlığını yapmış olan XIV. Louis'nin yönetimindeki
Fransa Avrupa'nın büyük güçlerinin çok iîerisindeydi; Fransa örneği çok sayıda
hayranını heyecanlandırırdı. Ancak en büyük mutlakıyetçiier hayal kırıklığına
uğramış ve bu idealin erişilmezi iğin i kabul etmiş olarak öldüler.
Bu nedenle mutlakıyet sonunda kasvetli bir yenilgiye uğradı. XIV. Louis'nin
yarattığı Ancien Regıme (eski rejim) Fransa'yı bir cumhuriyetçilik havarisine
çevirirken Fransız üstünlüğünü çıkmaza sokan bir Devrim in yol açtığı felaketle
sona erecekti. Nihai zafer mutlakıyetin en yiğit muhalifleri tarafından
kazanılacaktı. Britanya anayasa! sistemi, sadece on dokuzuncu yüzyılın önde
gelen güçlerine değil, Britanya'nın asi sömürgelerinin anayasası yoluyla yirminci
yüzyılda dünyanın önde gelen süper güçlerine de esin kaynağı oldu.
Avrupa'nın sömürgeleri ve deniz aşırı topraklan 1650 den sonra artmaya
devam etti ve bazı yerlerde varlıklarını bağımsız olarak sürdürebilecek kyeteneğe
ulaştı, ispanyollar Kuzey Amerika'da, iç kısımlarda Yeni İspanya'dan
(Meksika) Kaliforniya, Arizona, Colorado'ya kadar kitle halinde ilerlediler.
Güney Amerika'da Cizvitlerin sistematik iskânlarının yardımıyla, gayretlerini
Venezuela, Yeni Granada (Bogota), Peru, Paraguay ve La Plata (Cordoba) üzerinde
yoğunlaştırdılar. 1713'teki Asiento Anlaşması yoluyla yabancı gemilerini
kabul etmeye zorlanana kadar, tüm ticareti kendi gemilerinde tutmaya çalıştılar.
Portekizliler, Brezilya kıyısını ele geçirmek için Hollandalılarla uzun bir
savaşa girdiler. 1662 anlaşmasından sonra, San Paulo'dan Plata Nehrine
(1680) doğru güneye, altını zengin iç bölgelere, Minas Geraes (1693) ve Matto
Grosso'ya doğru batıya ilerlediler. Doğu Hint Adaları'nın dışında Hollandalılar,
Güyana ve Curoçao'da sömürgeleriyle bırakıldılar. 1648'de daha sonraları
Bering Boğazı olarak adlandırılacak olan yeri keşfeden Ruslar, Kamçatka'yı
(1679) işgal ettiler ve Amur'da Çin'le bir sınır anlaşması imzaladılar (1689).
Bir yüzyıl sonra, Danimarkalı Vitus Bering'in keşiflerinin ardından, Kodiak
Adasında bir kale inşa ettiler (1783), Alaska üzerinde hak iddia ettiler (1791),
bunların ardından Kuzey California'daki Ross kalesine el attılar (1812).