Norman Davies - Avrupa Tarihi

yeniden gömülmesi Polonya'da büyük yurtsever gösterilere yol açmıştı. St Jadwiga'nın
mezarı da (öl. 1329) 1949'da açılmıştı.
Ama 1973'leki mezar açılışı her yönüyle rahatsız ediciydi. Kısa sürede olayla
ilgili en az on altı kişi belirlenemeyen nedenlerle öldü. Dünya basını "Firavunun Lanetimi
anımsadı ve beş yüz yaşındaki basil hakkında kurgulamalarda bulundu. Krakovlu
bir gazetecinin I,analer. Mikroplar ve Bilim Adamları adlı kitabı çok satanlar
arasına girdi. Bu kitap, ortaçağ tarzına uygun biçimde, okuyucularının dikkatini insanın
ölümlülüğüne çekiyordu. 1
Ortaçağ sonu Iskandinavyasında üç monarşi fırtınalı soyluluk ve Hansa ticari
faaliyetlerinin gölgesi altındaydı. Viking toplulukları on üçüncü yüzyılda deniz akınlarını
bırakmışlar ve alçak topraklarında tarım yapmaya, kereste ve maden üretmeye.
Reania'mn ünlü ringa yataklarında balıkçılık yapmaya başlamışlardı. Lübeck ve
Visby'rie üslenen Hansa Birliği İskandinavya'yı, hem Batı Avrupa'ya hem de Rusya'ya
bağlıyordu.
1397'dc veraset yoluyla Danimarka, evlilikle Norveç ve seçim yoluyla İsveç'i
yönetmekle olan olağanüstü Kraliçe Margeret (1353-1412) üç ülke arasında sınırlı
bir birlik oluşturmayı başardı. Ama bu Colmar Birliği birleşme değil yan yana gelmeydi
vc ulusal bileşenlerine ayrılması kaçınılmazdı. Kraliçe Vlargeret'in babası IV.
Waldemar Alterday'ın sevdiği bir sözle "yarın başka bir gündür."
Ortaçağ uygarlığı genellikle teokratik olarak nitelendirilir, yani mutlak Hıristiyan
Tanrı kavramı altında yönetilmektedir. Tanrı iradesi bütün olguları açıklamak
için yeterlidir. Tanrının hizmetinde olmak bütün insan faaliyetlerinin tek
meşru amacıdır. Tanrı düşüncesi entelektüel veya yaratıcı faaliyetlerin en yüce
biçimidir.
Dolayısıyla ortaçağ hakkında modem bilgilerin çoğunun bilgi sağlayan ve
kronikler yazan din adamlarının dinsel yaklaşımlarından etkilenmesini kavramak
gerekir. Modern gözlemciler de "ortaçağ uygarlığının gerçekte olması
beklendiğinden daha esaslı biçimde Hıristiyan olduğunu" varsayma yanlışına
bir dereceye kadar düşmüş olabilirler. 30 Gene de Hıristiyanlık inancının merkezi
konumu inkâr edilemez. Bu noktada Latin ve Ortodoks Kiliseleri arasında
büyüyen ayırım önemli değildir. Batının bakışı genel olarak teokratikse, Doğu
da hemen bütünüyle öyledir. Gerçekten de Ortodoks dünya on dördüncü yüzyıldan
itibaren Batı'daki yeni etkileşimlerin o kadar dışında kalmıştır ki, genellemeler
geçersiz hale gelmişlerdir (Bkz. Vll. Bölüm).
Fakat eğitimli elitin "yüksek kültür' üyle sıradan insanların "alt kültür"ü
arasında ayrım yapmak gerekir. Son zamanlarda bilim adamları "kilise kültürüyle
"folklor gelenekleri"ni karşı karşıya koyuyorlar. Eğitimli azınlık din
adamları veya din adamlarının öğrencilerinden oluştuğundan, okur yazar çevrelerin
formel kültürünün geleneksel din eğitimiyle uyum içinde olması beklenebilir.
Aynı şekilde, halkın geniş çoğunluğu okuma yazma bilmediğinden,
öğretmen yüzü görmeyen kadınlar ve okuma yazma bilmeyen aristokratlar