Norman Davies - Avrupa Tarihi

düğü Brook's Club'da yemek yedi. Ayın ikisinde bir Pazar günü kabine toplantısına
katıldı, bu hiç duyulmamış bir şeydi. Bakanlar Almanya'nın Belçika'yı işgali
konusunun doğuracağı sonuçlar üzerinde hiçbir karara varamadılar. Aralarında
belediye başkanı Lord Mailey'in de bulunduğu birçok bakan ve Ticaret
Odası Başkanı John Burns, Britanya tarafsız kalmadığı takdirde istifa edecekleri
konusunda işaret verdiler.
Sir Edward'in zamanlaması 3 Ağustos günü başka bir sabah kabinesinin
toplanmasıyla başladı. Öğleden sonra saat ikideki yemekten sonra, Dışişleri
Bakanlığı'na Alman Büyükelçisi Prens Lichnoceysky'i görmek için gitti ve elçi
kendisine yakında Belçika'yı işgal edeceklerini ve Sir Edward'in bir saat sonraki
konuşmasını ertelemesini istedi. Grey isteği reddederek, Westminster Sarayı'na
saat üçte konuşmaya gitti:
Geçen hafta Avrupa barışını korumak için çalıştığımızı ifade ettim. Bugün... Avrupa
barışının korunamayacağı açıktır. Her durumda Almanya ve Rusya savaş ilan
etmiştir.
Sir Edward Britanya'nın siyasetini tayin etmekte hâla başarısız olduğunu söyledi.
Britanya Fransız-Rus ittifakının bir parçası değildi ve koşullarından bile
haberi yoktu. Ancak İngiliz harekâtını yönlendirecek etkenleri sıralarken,
Fransızlara duyulan yakınlığı ifade etti. "Hiçbir ülke Avusturya ve Sırbistan
arasındaki bir tartışmaya karışmaya Fransızlardan daha istekli olamaz. Bu işe
bir onur sorunu yüzünden,.. Rusya'yla olan ittifakları yüzünden karıştılar."
Britanya'nın çıkarlarını sıralarken, özellikle Manş Denizini ve 1839 Belçika-
Britanya ittifakını belirtti. Bu durumda Britanya'nın "kayıtsız şartsız tarafsızlığının"
kabul edilemeyecek olduğunu söyledi. Donanma sayesinde Britanya savaşa
katılarak, kenarda durmaktan daha fazla acı çekmeyecekti. Britanya'nın
saygınlığı, "onur sorunları" bir kenara atıldığında ciddi olarak yaralanacaktı.
Britanya'nın görevinden kaytarma ya cağı konusunda emindi:
Muhtemel olarak göründüğü üzere, eğer olaylara göğüs germek zorunda
kalırsak, o zaman sanıyorum ki kararlılık, sebat, cesaret ve bütün ülkemin
dayanıklılığı sayesinde bu işi başaracağız. 92
İfade belirsiz olmasına ragmen. Sir Edward nihayet dünyaya Britanya'nın tarafsızlığının
devamının, Almanya'nın Belçika'yı işgalden ve Manş limanlarını tehditten
vaz geçmesiyle mümkün olacağını söylemişti.
Konuşmasından sonra Winston Churchill, Sir Edward'a "Peki şimdi?" diyerek
yaklaştı. "Şimdi onlara Belçika'nın işgalini yirmi dört saat içinde durdurmaları
için bir ültimatom göndereceğiz." 93 Avam kamarasındaki Başbakanın
ofisinde Asquith'i eşi ziyarete gelmişti. "Oldu mu?" diye sordu eşi. "Evet oldu."
"Henry masasına olurdu ve elinde kalemi arkasına yaslandı... Ayağa kalktım
ve başımı başına yasladım. Göz yaşlarımızdan konuşamadık." 9 ''