Norman Davies - Avrupa Tarihi

7>"ebrae: Avruptı Geriliyor, ) 9J 4-194.5 975
1918-21 Rus İç Savcişi bir yanlış adlandırmanın kurbanıdır. Aslında bir dizi iç
savaş ile uluslararası savaşların iç içe geçerek tek bir savaşa dönüşmesidir, iki
ana çizgiyi içermektedir. Bunların ilki, Rusya merkezi hükümetinin denetimini
ele geçirmek için "Kızıl" Bolşevikler ile onlara meydan okuyan çeşitli "Beyazlar"
arasındaki savaştı. Sürecin bu bölümüne katılanlar şu ya da bu biçimde
Rusya İmparatorluğunu yeniden kurmayı amaçlıyorlardı. İkinci çizgi ise,
bir tarafta "Kızıllar" ya da "Beyazlar" ile diğer tarafta daha önce çarlık sınırları
içindeki bağımsız cumhuriyetler arasındaki savaşlardan oluşuyordu. Cumhuriyetlerin
hepsi yeııi kurulmuş egemenliklerini korumak için savaşıyorlardı.
Fakat hepsi bu değildi. Kızıllar, Moskova'daki yedek güçlere ek olarak cumhuriyetlerin
hepsine yerel güçler de yerleştirmişlerdi. Beyazlar da birkaç orduyu
değişik yerlere konumlandırmışlardı. Çok sayıda yabancı güç de bu savaşlara
müdahale etti. Ulusal cumhuriyetlerin hükümetleri sık sık yerel rakiplerle de
karşı karşıya geldiler; ve I918'de Trans-Sibirya Demiryolunu ele geçiren eski
savaş tutuklularının oluşturdukları Çek Alayı gibi "denetimsiz güçler" de vardı.
Sonuç olarak bu başıboş kalabalık çoğu yerde herkese açık çok taraflı bir
biçim aldı [B.U.C.].
Örneğin, en değerli ödüllerden biri olan Ukrayna'da on bir ordu vardı.
Ocak 1918'de oluşturulan Ukrayna Cumhuriyeti güçleri ilk Rada ya da diğer
adıyla "Ulusal Konsey" taraftarlarıyla sonraki Direktuar taraftarları arasında
bölünmüştü. Doğu Cephesindeki Alman işgal ordusu, Ukrayna'nın bağımsızlığına
desıek vermek için Şubat 1919'a kadar bölgede kaldı. Ukrayna "Kızıl Ordusu"
sırtını Donbass bölgesi Rus işçilerine dayadı ve Moskova merkez Bolşevik
karargâhından gelen birliklerce desteklendi. Bir Fransız birliği tarafından
desteklenen General Denikin'in "Rus Gönüllüler Ordusu" Odesa'da yerleşmişti;
onun vârisi Baron Wrangel'm "Beyaz Ordusu" Kırım'da kamp kurmuştu.
Pilsudski'ııin Polonyalılar Ordusu Ukrayna Direktuarı ile birleşerek Nisan
1920'de Kiev üzerine yürümeden önce, 1919'un başlarında Batı Ukrayna Ordusunun
güçlerini yenilgiye uğratmıştı. Anarşist Nestor Makhno'nun köylü
gerillaları merkezi Ukrayna'nın geniş bir bölümünü ele geçirmişti. Ukrayna'nın
başkenti Kiev iki yıl içinde on beş kez el değiştirdi. Böyle bir renk cümbüşünü
Kızıllar ile Beyazlar arasındaki ikili bir mücadeleye indirgemek anlamsızlığa
yol açan bir basitleştirmedir (Bkz. Ek 111, s. 1377).
Olayların gelişimi savaş düzeninden (ordre de bataille) hiç de daha az karmaşık
değildi. Ancak merkezdeki Bolşeviklerin bakış açısından göründüğü kadarıyla
kendi öncelikleriyle art arda gelen iki aşama vardı. 1918 ile 1919'u içeren
birinci aşama, Beyazların Sovyet Rusya'da her yönden ilerlemesine tanık
oldu; Batı'da Estonya'dan General Yudeniç, Doğu'da Sibirya'dan Amiral Kolçak,
Güney'de Ukrayna'dan General Denikin. Bolşevikler umutsuzca Moskova
çevresini tutmak ve daha sonra ilerleyen orduları teker teker geriletmek zorunda
kaldılar. 1919-1920 kışında başlayan ikinci aşamada Kızıl Ordu saldırıya
geçerek ulusal cumhuriyetleri ezmeden önce, geri çekilen Beyazlan kovaladı.
En kritik an, Denikin'in Moskova'nın yüz mil güneyinde Tula Nehrine ve
Polonyalıların Smolensk'in batısına çok uzak olmayan bir noktaya ulaştıkları