Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Belirsizin Bir Epistemolojisi: Mantıklar ve Alt Mantıklar 1 1 3
Bu çerçevede, bir yandan "sıcak", öte yandan "soğuk"u
l.ı 11 unlamaya kıyasla, sıcak ve soğuk arasındaki karşıtlığı daha
iyi kavrarız. Bilimsel düşüncenin, ısının doyurucu bir tanımına
varabilmesi için oldukça uzun bir zaman gerekmiştir,
ysa sıcak ve soğuk karşıtlığı ve bunlara işaret eden sözcükler,
insanların en eski dillerine kadar uzanmaktadır.
Bir başka örnek Frankfort ve Jacobson'un mitolojik-şiirsel (mythopoetique)
dediği, fakat şimdi zihnin, rasyonel bir fren olmaksızın,
vahşi/yabani bir şekilde, dolayımsız bir düşünceyi uygulaması
anlamında "yabanıl düşünce" (pensee sauvage) adını verdiğimiz
düşünce tarzıyla ilgilidir; bu düşünce tarzında, sıcak ve nemliye
ilişkin (kutsallaştırılmış) kategoriler kurulmaktadır. Güneşin
sağladığı sıcaklığı ve yağmura bağımlılıklarını kavrayan Aztekler,
kendi dünya sistemlerini kurmak için güneş ve yağmuru iki
karşıt kutsal güç olarak kavramsallaştırmışlardır; Tonatiu, güneş
tanrısı ve Tlaloc, yağmur tanrısı. Onları mitsel bir öyküde, birbiriyle
mücadele içine sokmuşlardır; bu öykü, terimin olağan
anlamında hemen hemen bütünüyle şiirsel bir nitelik taşır; ama
bir ön-fiziğin öne sürebileceği üzere, er veya geç sıcak ve soğuk
biçimlerine bürünmek zorunda olan daha sonraki bir rasyonelleştirmenin
hammaddesi olarak, bizim "Aztekler'in fiziği" diyebileceğimiz
bir fiziğin temelini oluşturur.
Böylece, bir karşıtlık açık seçik bir şekilde oluşturulduktan sonra,
bu karşıtlık apaçıklığından birazını kendini meydana getiren
kavramlara verir. Daha modern bir deyişle, karşıtlıktan bu
karşıtlığın ayrı ayrı terimlerine doğru, apaçıklığın yayılışı söz
konusudur; terimlerin varoluşlarının "kanıtı", onların karşıt
olmalarıdır. Bu durumda, serüvenler, varyasyonlar ve zenginleşmelerle
dolu uzun bir kavramsal yol başlar.
Düşünen insanın derin doğası mücadeledir; o, ancak kavgalar
yaratarak ilerler. İnsan bir mitoloji içine yerleştirmek üzere
tanrıları yarattığı zaman (theogenese), onları savaştırır. Böylece,
sisleri, yağmurları ve dağları olan Toprak'tan doğma Güneş,
varlığını sürdürmek ve yeniden görünmek için mücadele
etmek zorundadır ve bu yenilenen bir belirişin güç bir anıdır.