Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Mikro-Psikoloji 3 1 3
de bulunan 3 veya 5 dereceli bir ölçek üstünde birbirinden çok
farklı olmayan değerlendirme yargıları ortaya koyacaktır. Bu
işlemde, terminolojinin açıklanmasının ve betimlemenin açık
seçikliğinin, "sayısal" değerlendirmelerdeki farklılılıklar veya
benzerliklerden daha önemli olduğu çok iyi bir şekilde kavranmaktadır.
Burada, III. Bölüm'de sunulan yararlı bir saptamayı
yeniden buluyoruz: Sübjektif bir ölçümün işlemselliği ve değerlendirme
yargılarının benzerliği, kullanılan ölçeğin kesinliği
azaldığı ölçüde artmaktadır.
7. Mikro-Psikolojik Çözümleme Kuralları
Yukarıdaki saptamalar ve incelediğimiz örnekler ışığında mikro-psikolojik
bir çözümleme için bazı kurallar ortaya atılabilir:
1) İlke; gözlemcinin rasyonel düşüncesi açısından ihmal
edilebilir olanın kısaca düşünce açısından da böyle olması.
2) Karşı-irdeleme kuralı; belirli bir duruma ilişkin olarak
apaçık ihmal edilebilir sayamayacağım/göremeyeceğim hiçbir
şeyi, ihmal edilebilir olarak kabul etmemek.
3) Rastlantı kıstasları; büyük ölçekte betimlemenin rastlantısal
olarak nitelendirebileceği davranışsal akışın tüm parçalarının
"determinist" yanını -benzer bir duruma veya benzer (yakın)
nedenlere düzenli yanıt farkları aracılığıyla- kanıtlayabilmek.
4) İfadelendirme kuralı; "öyküyü anlatmak", yani trajedi veya
komediyi bir mikro-sahnede cereyan edişi içinde, gözlenen
durumu nedensel bir boşluğu olmayan tutarlı bir öykü içinde
sözcüklerle ifade etmek.
5) Mikro-senaryonun oluşturulması; öykünün baş oyuncusu
için edim birimlerinin iç bağlantılı bir dizisini ortaya koymak
ve bunun, 5+1 sütunlu bir tablonun sol kenarında dizisel bir
organigramını (mikro-senaryo) oluşturmak.
6) Sıradan eylem öğelerinin organizasyonu kuralı; böylece
oluşturulan iç bağlantılı dizi içersinde, edimde bulunan kişinin
dış dünyası başlangıçta yaptığı öngörüşlere uygun olduğu
ölçüde, birbirlerine zorunlu olarak (yani büyük bir olasılıkla)
bağımlı olan öğe (edim birimler) gruplarını ayırdetmek.