Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

3 0 0 Belirsizin Bilimleri
Örnek: Bay Durand, dört koltuklu/kişilik bir arabaya sahip vı
bir pazar günü üç arkadaşıyla birlikte arabasıyla kıra gezmeyi
gitmeyi tasarlıyor. O gün gelince, kentin çeşitli sokaklarını kate
derek arkadaşlarını aramaya çıkar; önce birini, sonra diğerin
alır. Kadın olan üçüncü arkadaşını almaya gittiğinde onu eviı
önünde, kaldırımda, küçük çocuğuyla beklerken bulur. Ne yap
malı? Evrensel ve yurttaşlıkla ilgili moral, bu açıdan çok açık
madem ki arabası fazla yük almadan dört kişi için sigortalı, eğe
kadın çocuğundan ayrılmak istemezse, onları orada bırakmas
gerek. Eğer onları arabasına alırsa, hatalıdır ve bir kaza anın
da, suç işlemiş olur; durum açıktır, onları almaması gerek. Nı
ki, açıkçası, yazılı olmayan, ancak dostluk ve ortak yaşama iliş
kin özel bir anlamı olan değerler açısından, yazılı yasalara karş
gelmek ve böylece tüm gün boyunca sürecek bir endişe/sıkm
tı yükü yüklenmek pahasına da olsa, kadını çocuğuyla birlikti
alma yönünde öncekiler kadar güçlü bir baskı hissedecektir.
Burada, tüm öğeleri önceden belirlenmiş, trajik veya komil
bir durum görülmektedir; bu öğeler öngörülebilir idiler (nite
kim kadın arkadaşına, davetinin koşullarını ayarlamak üzere
çocuğunu ne yapacağını daha önce sorması yeterli olurdu). Söi
konusu durumda, bir ikileme yol açan ve çelişki içine konmuş
iki değerler sistemi belirmektedir; mikro-psikoloğun amacı, bı
değerler sistemi üzerine, görünüşte belirsizin alanına ait olar
bilimsel bir vaka gibi dikkat çekerek, bu ikilemi açık seçik ifa
de etmek ve betimlemektir; zira burada işe karışan değerle]
tablosundan birinin veya diğerinin ağırlığını, yani yurttaşlık il<
dostluğun ağırlığını rakamlarla ifade etmek gerçekten zordur.
Bununla birlikte, mikro-psikolojiyi, bilimsel bir tutum olaral
temellendiren şey özel olayda genel yanı tanıması ve izole bir olayda
evrenseli bulmak istemesidir. Bu çözümlemenin belirli bir aşa
masında bir apaçıklık ve inanış duygusu belirir; bu duygu, yaratıcılık
uzmanlarının "aydınlanma" dedikleri şeye, gözlemcinin, akı’
insanının olabilirlerin koridorları içerisindeki yolların çokluğunda
izlenmesi gereken apaçık yolu bulduğu bu küçük zihinsel uyamşc
çok yakındır. Bu apaçıklık, o an için tümüyle sübjektiftir; sağlaır
değildir ve daha sonraki ve çıkarımsal bir aşamada, eğer kanıt öğe­