Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

2 7 4 Belirsizin Bilimleri
rindeki zorlamasıdır; bu röleve, özellikle çoğu kez mikro-davranışların
nesnelleştirilebilir ayrıntılarını tanımayan günlük
yaşamda, bir eylemin aşamalarının bazen uzun dizisinde, bu
eylemin genelleştirilmiş pahasının tüm öğelerini kapsama
iddiasındaki bir tablodan çıkarılmıştır.
Genellikle bu yöntem, sol tarafta, gözlemcinin, davranışın
cereyan edişinde (micro senaryo) ayırdettiği aşamalar veya
edim birimleri (actomes) dizisi bulunan beş sütunlu bir tablo
biçiminde görünür.
Örnekler :
• Bir telefon etme davranışının çözümlenişi
• Bir kapıdan girişin çözümlenişi
• Bir edimin genelleştirilmiş pahasının çözümlenişi
Görüldüğü üzere burada önerilen analitik "veriler" çok
belirsizdir ve bunun sonucu olarak, genel sonuçlar (toplam
genelleştirilmiş paha) sadece çok muğlak değerlendirmelerdir.
Ancak önemli olan bu değildir; bu çözümlemede önemli olan
yan, tüm öğeleri bellekte dikkate alma çabasıdır.
Şekil-26'daki tablonun oluşumu: Bu tablo, sadece bir vaka
çözümleme örneğidir. Bir nesnenin aranması ve elde edilmesi
gibi, oldukça karakteristik, ancak zorunlu olmayan özel bir
durumla ilgilidir; aynı nesnenin elde edilmesine yönelik başka
stratejiler de olabilir.
Tabloda enerjiler, bir metropoliten alanda, büyük bir kent
ortamında "eşdeğerli yatay fiziksel yol mesafesi" temelinde değerlendirilmiştir
(Toplu taşıt şebekesinin iki durağı arası, yaya olarak
300 m. yola karşılıktır; örnekte mesafe kent banliyölerinin ortalama
reyonu olan 10 duraklık bir mesafe olarak düşünülmüştür).
Zaman veya süreler, "indirgenmiş net dakika" ve tam
meşguliyetin eşdeğer zamanı olarak hesaplanmıştır; bunlar
ortalama minimum miktarlardır.
Psikolojik pahalar (bilişsel paha, riziko pahası) ise, sübjektif
bir ölçek üzerinde hesaplanmıştır; bu ölçek şu şekildedir:
0 Biraz Orta Çok Ençok
0 + ++ +++ ++++
Bunların, keyfi, fakat logaritmik bir nitelik gösteren bir
tarzda toplanması(?) için, iki temelinden logaritmik bir ölçeğe
göre bir sınıftan diğerine geçiş kuralı benimsenmiştir.