Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Belirsizin Bilimlerinde Hata ve Yaratma 2 8 1
11 msal hakikate bir seferlik, nadir, istisnai bir parlaklık vermek
ıi'in böyle olması gerek.
Psikolojik açıdan, hata, görüntülerin çok sübjektif bir anlamıdır
ve az önce yaptığımız saptamalar, doğrunun dünyası, yani
ı >lıışmuş ve dinlendirici hakikatin dünyası ile yaratmanın dünyacı
arasındaki İkiliye (dualite) dayanmaktadır. Bazı Yunan filozoflarının
sözcüklerin büyüsü ile bizi inandırmak istediğinin
Iersine, ne güzelin ne de iyinin dünyası değil, daha çok gerçekliğini
her zaman kanıtlamak/göstermek gereken bir gerçeğin
■.oyut temsilinin, mimesis'in dünyası söz konusudur. Ve bazen,
l’.iizelin dünyası, bir hakikat olarak kendini empoze etmeye
yeterli bir mükemmelliğe ulaşır; bu durumda doğru, güzelin
C,öz kamaştırıcılığı/parlaklığıdır; estetik kendi retoriğine sahip-
I i r; Kant'ın "olağanüstü deneyim"ine bağlanır. Bunu, bir sahney
i parça parça yeniden yaratarak, onu tüm kaygan, gelip geçici,
k.ıvranamaz gerçeklikten daha "gerçek" yapan fotoğraf konusunda
görmüştük. "Gerçeği bizzat gerçekten daha iyi ifade
e (inek" isteyen ekspresyonizm (resimde), bunun, temsili sanat
evreninden bir başka örneğini sağlamaktadır. Burada hakikat,
gerçekten daha gerçek olarak inşa edilmiş bir şeyin, bir apaçıklığın
özelliklerine bürünmektedir.
Yaratmanın dünyası, bizim kendimize içsel bir dünyadır;
İtin tezinin dünyası, bizi aynı yolda izleyecek olan ve belki bizim
eklediğimiz ek yasalara da uyması gereken kişilere yeni man-
II ksal boyunduruklar eklemek için, mevcut boyundurlukl.ıım
-her zaman geçici- aşılmasının dünyasıdır. Olabilirler
l.ıbirentinde biçimleri bulan, yasaları keşfeden kişi, evrensel
l>ir logos'un mantığının, "doğru düşün metnin teknik gerekleri
tl.ığarcığına yeni engeller, zorunlu pasajlar ekler. Ancak düşüncenin
alanı sonsuzdur ve buluş yapanın durumu aynı kalır,
idece yer değiştirir. Oradan oraya dolaşarak yol alır ve daha
önceden bilinen aksiyom ve teoremlerin, çıkarımsal ve bütünsel
kombinatuvarı yoluyla, genelde düşüncenin ve özelde aritmetiğin
yeni biçimlerini inşa etmenin olanaksızlığını ifade
eden Gödel teoreminin iddiası da budur.