Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

1 4 Belirsizin Bilimleri
ların kariyerlerini ve yayınlarını yönlendirdiği bir dönemde
hiçbir ekole, klik ve klana bağlanmaksızın, bazen başkaldıran
provakatör, bazen bir kenarda yapayalnız ve kendine yönelttiği
ironik bir tavır içinde yaşamıştır. O'nun "filim izi olmayan
bir üstad" olduğu söylenmiştir. O'nun karmaşıklık anlayışının
büyüklüğü (Morin), bilim adamı kim liğini sanatçı ruhuyla
birlikte taşıdığını (Laulan), felsefenin ve bilim in katkılarını
nadir bir ustalıkla bütünleştirdiğini (Jack Lang), yetiştirdiği
genç araştırmacılarla bir tür suç ortaklığı (complicite) ilişkisi
sürdürdüğünü (Fischer), yarının sorunlarıyla ilgili bir ön-bilim
sahibi olduğunu (Mouchot), bilimin avangardı olduğunu (Estivals),
araştırmanın sanat ve şiir, sanatın da araştırma olduğu
görüşünü taşıdığım, spekülatörlerin gizli kasaları dışındaki
popüler, programlanabilir, psiko-sosyal olarak canlı ve günlük
yaşamın estetiğini yansıtan bir sanatla ilgilendiğini (Pages)
vurgulayanlar olmuştur. Belirsizin Bilimleri Moles'un incelediği
ve araştırmaları sonucunda ulaştığı bulguları ve düşüncelerini
özetleyen bir kitap değildir; ama O'nun ilgi alanlarının çeşitliliğini
ve yaklaşımındaki derinliği, çok yönlülüğünü ve disiplinlerarası
bakışını yansıtmaktadır. Bu kitapta, yazar, bilim
hakkındaki yaygın önyargılarımızı, etrafımızda bulup fazla
düşünmeden benimsediğimiz kalıp düşüncelerimizi sorgulamaktadır.
Bu çerçevede çeşitli sorulara cevap aramaktadır;
"kesin" denilen bilimler ile kesin olmadıkları söylenen bilim ­
ler arasındaki fark, gerçekte sanıldığı kadar büyük mü? Yöntem
bakımından biri diğerinden daha ileri mi? Belirli bir disipline
bilim olma statüsünü veren şey nedir? Muğlak veya belirsiz
olgular bilim sel araştırma konusu olma statüsüne sahip
midir ve eğer böyle ise nasıl ele alınıp incelenebilirler? Değişik
bilim dallarında belirsizin yeri nedir? Moles bu ve benzeri
sorulara, doğa bilimlerinden sosyal bilimlere uzanan geniş
bir yelpazeden örnekler alarak cevap aramaktadır. Kitap hangi
alandan olursa olsun, araştırmacılara ve uzmanlara, kendi
kendilerini ve alanlarını daha geniş bir perspektiften görme
im kânı sağlayacak bir nitelik taşımaktadır.
Kendi payıma, Moles'a karşı bir vefa borcu duyarak üstlendiğim
bu kitabın çevirisiyle ilgili bazı noktalara işaret