You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bileştirme Yoluyla Çözümleme 1 8 3<br />
bunların fizyolojik zararlarım, sosyal sonuçlarım önceden kestirebilir.<br />
Tüm bunlar, uzun vadede, bireyin davranışlarını etkileyecek<br />
negatif bir geribildirim halinde birleşir, bütünleşirler; bana sunulan<br />
içkiyi kabul edecek miyim, etmeyecek miyim? Nihayet, uyuşturucuların<br />
hemen hepsiyle ilgili olarak genel bir alışkanlık yasasından<br />
söz edilebilir; bunları tüketmeye devam ettikçe, aynı durumda<br />
bulunabilmek için, bağışıklık (mitridatizasyon) kazanma olgusu<br />
nedeniyle, daha çok tüketmek gerekecektir.<br />
Bu tür bir modelin çeşitli işlevleri vardır:<br />
a) Açıkça tanımlanmış sosyal bir durumda (cocktail-party) bireyin<br />
düzenlemeleri (regulations) üzerinde etkili etmenlerin karmaşıklığını<br />
üstlenmek.<br />
b) Tüm bu kara kutular bütününde deneyciyi, her kara kutunun<br />
girdi ve çıktı değişkenlerini tanımlamaya zorlamak.<br />
c) Modelin kavramsallaştırılmasında, onu gerçekten ilgilendiren<br />
dikkat düzeyinde hiçbir şeyin unutulmadığım kontrol<br />
etmek; burada bir yardımcı-bellek işlevi söz konusudur.<br />
d) Bu çözümlemeyi bir programla (flow-chart) somutlaştırmak;<br />
bu işlem, yirmi yıl kadar önce analojik şekilde yapılırken, şimdi<br />
dijital tarzda, bilgisayarla yapılmaktadır.<br />
e) Programı "çalıştırarak", yani alman alkol miktarına, satın alma<br />
fiyatına, çeşitli bildirim katsayılarına -geçerlik düzeyleri bakımından<br />
keyfi- ve bireyin davranış yapılarında bulduğumuz birtakım<br />
değerler vererek bireyin temel mekanizmalarını, örneğin onun<br />
iç durum algısının düzeyini, ketvurmalarmı (inhibisyon) vb test<br />
etmek. Tüm bu mekanizmalar son derece basit terimlerle ifade<br />
edilmiştir ama insan davranışlarının çözümlenmesinde yeterlidir.<br />
f) Nihayet, ketvurucu eylemlerin çoğu, uzun süreli bellek tarafından;<br />
kolaylaştırıcı eylemlerse, tersine hemen hemen dolayımsız<br />
bilinç tarafından işlenmektedir. Bu saptama, çözümlemeci<br />
açısından önemli bir sonuç içermektedir; bu sonuç, söz konusu<br />
iki grubu, Thom'un "kontrol değişkenleri" dediği iki boyutlu<br />
bir analizde birbirinden ayırmanın yararlı olacağıdır. Eğer burada<br />
telkin edilen cebirsel bir kurala göre, geribildirimlerin doğrusal<br />
toplama diyagramı zayıf dozlar için yeterliyse, davranışın<br />
genel karakteristiğinin çift bölümlü bir eğim yüzeyi (Thom'un<br />
deyişiyle bir "katastrof") olan dik açılı iki parametreli bir fonksiyon<br />
olup olmadığını irdelemek zahmete değer. Bu durumda<br />
içme davranışı için izlenen yörüngenin, duruma göre basit bir<br />
istismar veya müptela oluş üstünde kesin bir etkisinin olup<br />
olmadığı çıkarsanabilir; bilgisayar üzerinde yapılmış bu varsayım<br />
çözümlemesi, (<strong>Moles</strong>, Arth, de Palma) bu üç durumu, üstelik<br />
bunların alkoloji araştırmalarında yol açabileceği sonuçlarıyla<br />
birlikte, gerçekten ortaya koymaktadır.
Change language