Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

9 0 Belirsizin Bilimleri
tenini gergin tutmaya etkisi (erkek tenine etkisini de düşünmek
gerek).
Günlük yaşam konuşmalarımızı besleyen ve çoğu kez güçlü
sanayi dallarının temelinde bulunan, sürekli yeniden beliren
tüm bu soruların çok uzun bir listesini yapmak zor değildir:
1) "Kadın güzelliği üstünde ayın bir etkisi var gibi"
2) "Spor, etkililiğin, iyi olmanın ve sağlığın anahtarıdır"
3) "Bronzlaştırıcı bu bitki özüyle, teninizde, olağanüstü bir
rahatlık hissedeceksiniz"
4) "Petrol türevi tüm ürünler, kanserojendir"
5) "Düzenli petrol uygulayarak, saçlarınızın dökülmesini
önleyebilirsiniz"
Eğer yarının toplumu, bilimsel bir yönelime (vocation) sahipse,
bu önermelerin değersiz olmadığı söylenebilir. Gerçeklikte
bilim adamı, bu sorunlara kısmen kapılmıştır. Onlara birtakım
yanıtlar bulmayı üstlenmiştir; ama sonuçta, yanıtlarını iyi
bir şekilde formüle edemeyip, soruların yanlış sorulduğunu öne
sürecek, bu ise, ne kendisini ne de başkalarını memnun edecektir.
Düşünmek istediğimizin aksine, bilim, yaşamımızın küçük
bir kısmını oluşturur ve insanın zihinsel yapısının pratikte
değiştirilmesi çok uzun zaman gerektirdiğinden, sürekli olarak
bir belirsizin alanı ile karşı karşıya kalırız; bu alanın rasyonel olarak
kesin bir yanıtının olabileceğini bildiğimize inanırız, ama
efektif olarak bunun böyle bir yanıtı yoktur.
Oysa teknik üretimler, bu tür sorunlardan büyük ölçüde
yararlanmaktadır; burada, reklamcılığın sosyal söyleme ve sahte-bilimsel
iddiaların kullanımına yaptığı büyük katkıya da işaret
edelim. İnsan bilimlerinde, bugün için benimsenen görüşe
göre, rasyonellik, yaşamımızın amaçlarım tanımlamaya yetmez, buna
katkıda bulunabilir ve biz günlük edimlerimizde hem aklın bazı
kurallarını hem de çok sayıda birtakım mitoslar, arzular, imkânsızın
rüyaları tarafından yönlendiriliriz; mitoslar ve diğer itici
güçler (pulsions), insanın içrel (intrinseque) bir parçasıdır; insanı
onlardan ayırmak güçtür, onları bilmezlikten gelmek ise yanlıştır.
Burada, bu mitos ve güçleri sorgulamak yerine, onları kullanmak,
geliştirmek veya pekiştirmek üzere rasyonel teknikler