Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Belirsizin Bilimlerinin Metodolojik Yanları 2 3 1
bilimlerin yeni bir kavramıdır; her biri kendi mekanizmasına
sahip birbirinden farklı ve x'e göre y'nin gösterdiği bir evrimin
belirli bir düzeyinde ortaya çıkan iki olgunun çatallanmasıdır
(bifurcation). Burada asıl sorun, regresyon doğrularını kendiliğindenlikle
çizmeden önce, nasıl olup da belirli bir bölgenin,
yasak bir bölge olduğunu sorgulamak ve üzerinde düşünmektedir.
Burada, düşünce (reflexion) her türlü ölçmeden önce gelmektedir.
Aslında, ölçme, olağan olanı tuhaf bulmak ve doğanın
tuhaflığını düşünmek üzere bir tür zihin disiplini gibi
görünmektedir. Biçim teorisi, burada, korelasyon analizinden
kat kat daha fazla işe yaramaktadır.
lîöylece, objeyi oluşturmak için, çözümlemenin sonucunda
hareket edilen bu ters örnekte, etmen kavramının, hemen hemen
bütünüyle doğal bir apaçıklık olduğu ve fiziksel gerçeğin tüm
evreninle, en azından morfolojik betimlenmesinde, faktör analizinin
uygulanmasının doğrulandığı görülmektedir. Zaten
nesnede var olan ve birbirini dik açıyla kesen etmenleri aradığımız
takdirde, onları mutlaka buluruz.
15. Faktör Analizinde Sağduyunun Kullanılması
Faktör analizi, bizim önceden bildiğimiz şeyi bulmaya yarayan
otomatik bir yöntem midir? Faktör analizini matematiğe ve
daha özel olarak vektörler teorisine ve bir vektör matris yoluyla
betimlenmesine bağlamak, zarif bir tutumdur. Kuşkusuz
matematikçiler, faktörleri, bir katsayı tablosunun "asıl vektor"ü
dedikleri şeyin araştırılmasının ve projeksiyonunun özel bir
tarzı olarak görmektedirler. Ancak, sosyal bilimler ve özellikle
belirsizin bilimleri açısından, bu tür bağlantılar kurma, hem
tarihsel ve hem de özellikle kavramsal olarak hatalıdır.
Faktörlere ayırmanın teorik temeli, Spearman tarafından
1904'te yayınlanan ünlü bir makalede ortaya konmuştur;
bunun heuristik süreci ise J.M. Mouchot tarafından dikkate
değer bir şekilde çözümlenmiştir. Yazarın izlediği heuristik
süreci adım adım ele alan Mouchot'ya göre, Spearman'm temel