Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

D o ğ a sj Gereği Bilinemez Olan 6 1
I' ı.ılı'mn sarayında astrolog olduğunu hatırlatarak, tıpkı simya
w kimya gibi uzunca b jr süre birlikte yol aldıkları bahanesiyle
.ıstroloji ve astronominin arasında bir karışıklık veya gizli
İm devamlılık bulunduğu yönünde kanıtlar aramak kolaydır.
A m ak bu durum, artık sona ermiştir.
Aslında, bilgisayar, salt akim mucizevi ürünlerinden biri
■ı.ıyildiği ölçüde, m eşru olarak denilebilir ki, bilgisayarlı yıldı/
falı (horoskop) kötümün erdeme gösterdiği saygıdır. Eğer
ImIimsel düşüncenin dış biçimleri/dışa yansımaları bu kadar
'.ıikse topluyorsa (bu sükse, bilimsel düşüncenin istismarıdır),
hıı, sonuçta bilimsel düşüncenin ve sağlamlığının kabulüdür,
"bilimsel Kitsch", bilim e karşı duyulan bir saygı ifadesidir.
t. Belirsizin Bilimleri Çoğu Kez Sahte Bilimler Değil,
Hatanın Bilimleridir
Kasyonel zihin açısından, epistemolojik alanın dışında hiçbir
şey yoktur; biz, mistik ve dinsel düşünceyi, en rasyonel
bir tarzda inceliyoruz; üniversitelerde, çoğu kez agnostiklerin
dinde bulunan kürsüleriyle birlikte bir din bilimi vardır; aynı
şekilde bilgisayarın bize sunduğu hesaplama olanaklarından
yararlanarak, horoskop^ yıldız falını ve düşünce iletimini kutsal
halesinden arındırmanın (demistification) zevkini çıkarmayı
engelleyen bir şey de yoktur. Rasyonel olmayanın ve dinsel
düşüncenin türleri, insan bilimlerinin çeşitli alanlarından biridir,
başka bir şey değil; bu alan, birtakım teknolojilere yol açabilir;
örneğin insan zihninin cazibeye kapılma ve kolay kanma
tarzlarının incelenmesi (Festinger), onları yönlendirme tekniklerini
içerir: "Batıl inançlar, insanları yönetmenin en güvenilir
araçlarıdır". Kitlelerin "ruh"unun(?) veya kutsal bir tözün yönlendirilişi
hakkında pratik bilgiler elde etmek için, bir din veya
politik bir parti yaratmaktan daha iyi bir yol yoktur; bu, büyük
somut bir sosyoloji deneyimidir; hatta, rasyonalizmin temel
önermelerinden biridir; hatalı olanı incelemek, doğru olanı
incelemek kadar, hatta ondan da daha yararlıdır; zira önermelerin
yanlışlığına karşı çıkmak, yaratıcılıkla korelasyon halinde