Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Zayıf Rasyonellik ve Asgari Bilimsellik 3 3
zaman gereklidir; oysa çoğu kez hızlı düşünmek durumundayız
ve düşüncemizin kalitesini feda ediyoruz. İrrasyonelliğin alanının,
basitçe ve daima, geçici olarak açıklanmamış şeylerin alanı
olduğu düşünülebilir. De Palma, ekonomik alandan bununla
ilgili örnekler vermektedir; karışık stratejiler ve deneysel shopping,
belki de çok sonraları, daha rasyonel bir biçim alacaktır;
ancak şimdi ve burada, henüz bu gelişmeleri bilmiyoruz ve bu
konudaki alışkanlıklarımızı sürdürüyoruz.
Bu açıdan bilim adamı ile sıradan insan arasında temel bir
fark yoktur; belki sadece derece ve özellikle durum farkları
var. Kendi kendini (özellikle fizik ve kimya gibi doğa bilimlerini
ima eden bir tarzda) bilim adamı olarak nitelendiren (veya
çevresi tarafından böyle nitelendirilen) bir insanın, diğerlerinden
daha "rasyonel", daha "ciddi" olduğunu ifade eden gururlu
tavrı, sadece bir yeterlilik belirtir; bu yeterlilik, bu tavrın kurbanı
olan kişiler dahil olmak üzere, pek çok insan tarafından
kolayca kabul edilmektedir.
7. Yararlı Bir İmaj: îki Katlı Beyin
Yeni nörofizyolojik bilimler, -b ir bilgisayarla benzerliği üzerinde
çok durulan- beynimizin, her biri dış dünyanın uyaranlarına
insanın tepkilerinin farklı bir yanını üstlenen iki büyük
kısımdan oluştuğu görüşünü telkin etmektedir.
Bunlardan biri, uzun bir evrimin mirasını taşıyan derin
beyin ya da uzmanların deyişiyle "paleo-ansefal"dir; bu kısım,
dış dünyanın uyaranlarını, yeni durumlara uygun bir tarzda ve
hemen anında hızla cevap verebilmek amacıyla ve onları tepkiye
dönüştürmek üzere alarak işlemekle görevlidir. Beynin bu
kısmı, dolayımsız algılar ve büyük ölçüde şartlanmış yani geçmiş
deneyimlere dayanan kısa tepkileri üstlenmiştir; dolayısıyla
hızlı olma erdemine sahiptir; ancak bu hızlılığa karşılık, fakir,
rutin, basit ve akıl dediğimiz şeyden kaynaklanmayan tepkisel
şemalarla sınırlıdır. Buna, yaşantının, hissedilebilir olanın ya
da "irrasyonelin beyni" diyebilir miyiz? Vücudumuzun sinir
sistemiyle devamlılığı nedeniyle bu kısmın, insanın atalarının,