Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Doğası Gereği Bilinemez Olan 7 5
m.ısı gerekir (Kupfmuller); açığa çıkarma veya yakalama, buraı
l,ı, sadece bu sapmayı ölçme anlamındadır.
Bu, bizi, gürültüye kıyasla bir sinyali ortaya çıkarmanın
y.ı da belirli bir ambiansta bu sinyalin algılanmasının belirsizlik
ilkesi denilen şeye götürmektedir:
Bir sinyalin niteliğine ilişkin hata ile sinyalin genişliğine ilişkin
hatanın çarpımı (Fourier'nin analizinde frekans veya öğelerin
frekansları toplamı), gözlem süresiyle ters orantılı bir
değişmez/sabittir.
Aııcak, gerçekten de bir sinyalin genişlik veya frekansı değişmelim
sonsuza dek sürmesi çok nadir, hatta olanaksız bir durumdur;
bir müzik notası, bir hece, bir biçim veya dış kenarlar (conlotır)
zaman içinde sonsuza dek sürmezler; aksine sinyaller teori-
■iinde, oldukça kısa bir süreleri vardır ve sonuçta, genişliğin bilgisi
ile frekansın bilgisi (biçimin bilgisi) arasında birbirini telafi
i 'I m e ilişkisi vardır. Diğer yandan, biçimler, çoğu kez karmaşıktır;
(ırneğin bir fonem, bir müzik aletinin çınlaması (timbre) veya az
y.ı da çok geniş bir repertuvardan seçilmiş bir biçim gibi.
Öyleyse, önceki belirsizlik ilişkisi şöyle denerek dönüştürülebilir:
Sinyalin boyutu veya genişliği'ne ilişkin hatanın, sinyalin
süresi'ne ilişkin hata ile çarpımı varolan kalır ve bu sabit
(constante), biçimlerin "bilgisi" olarak adlandırılabilecek olan
şeyle ters orantılıdır.
Yine burada da Fourier tarafından ikiyüz yıl önce önerilmiş
olan matematiksel işlem, temel bir akıl yürütme aracıdır. Sinyali
oluşturan öğelerden her birini yakalamaya yarayan mevcut
liltreleri çoğaltarak, bu sinyal ile ortamın gürültüsünün "normal"
özellikleri arasındaki tüm farkların ortaya çıkarılabileceğini
düşünebiliriz. Enformatikte bu, sinyallerin yeterince uzun
lıir kaydını yakalamak ve ona, doğrudan bilgisayar çözümlemelerini
uygulamakla aynı şeydir.
Bu durumda, eğer gitgide daha dar ve dolayısıyla zorunla
olarak gitgide daha çok sayıda bantlı bir "filtre bataryası"na