Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

3 3 0 Belirsizin Bilimleri
bizim bu yöntemleri sunuş tarzımızda, araştırmacının zihni
bakımından yöntemlerin bilişsel pahalarının azdan çoğa gider
bir düzeni esas alınmıştır.
24) İncelenen konunun, önce büyük yöntem veya yakla
lara göre, sonra günlük bilimsel pratik düzeyinde çok sa
metodoloji örneklerine göre ayrıştırılması, bizim daha önceld
çalışmalarımızda önerdiğimiz anlamda veya Valery, Zwicky,
Hadamard, Kaufmann ve Zadeh gibi yazarların, yaratıcı zihnin
bir metodolojisinin geçerliğini kabul edebildikleri anlamda, "bir
metodolojinin ilkeleri"ni yansıtmaktadır.
25) Bu kitapta ima ettiğimiz üzere ve bize göre, yaratma v
buluş birbirinden temelde farklı iki kategorinin kombinezonu
veya birleştirilmesi anlamına gelmektedir. Bu iki kategori şunlardır:
• Aşkın yaratma veya mutlak buluş; bu, matematikte ünlü
Gödel teoreminden esinlenmiş bir düşünce tarzını izlemektedir;
zira daha önceden bilinen şeylerin yeni bir kombinatuvarına
indirgenemez niteliktedir.
• Varyasyonel yaratma; bu, yukarıdakinin tersine, daha
önceden bilinen öğeler veya kurallardan hareketle birtakım
kombinezonlar, varyasyonlar ve ayıklamalar yapmaya dayanmaktadır;
bu işlemler, örneğin pratik bir yenilikle bir insan
grubuna şırınga edilebilirler ve hatta, gerçekte "yapay zeka"nm
ayrıcalıklı bir durumu olan bir çerçevede bir programa giriş
bileşenleri bilindiği ölçüde, bir bilgisayara sokulabilirler.
Bir meta-bilim olarak, belirsizin bilimlerinin epistemolojisi,
tıpkı tüm başka keşif girişimleri gibi, bu tip bir ayrımı meşrulaştırmaktadır.
Bu epistemolojinin amacı, açıkçası, olguları
oluşturarak, deyim yerindeyse, onların fotoğrafını çekerek, veya
onları parçalarına ayırarak dikkate alan zihinsel tekniklerin,
yöntemlerin, kuralların insan ve grup düzeyinde araştırılmasıdır.
Tanımı gereğince, aşkın yaratma hakkında, onun varlığını
kabul etmek ve rolünü a posteriori kavramak dışında, söylenecek
bir şey yoktur; fakat, ister insan bilimleri, isterse jeoloji
veya fizik söz konusu olsun, laboratuvarda yürütülen zihinsel
etkinlik konusunda söylenecek çok şey vardır ve biz de bunu
yapmaya çalıştık.