Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

3 0 2 Belirsizin Bilimleri
ne yollayarak unutma eğiliminde olduğumuz mekanizmalar,
dramatize edilerek belirginleştirilir.
Ancak, hizmetlere ulaşma kuyruğunun daha büyük bir
yaşamsal önem kazanması (örnekler: ABD'de enerji krizi döneminde
benzin istasyonlarındaki araba kuyruğu, kıtlık toplumlarmda
bazı ürünler için kuyruklar), anlamsız görünen bazı
olguların (yapılandırıcı olarak tanımlanmış bir sosyal kurala -
herkesin sırası gelince geçmesi gibi bir kural- uyan bir kuyruk
organizasyonu) saldırganlığa, saldırganlık stratejisine yol açmasına
(örnek: Kuyrukta ön sıradaki birini tabancayla vurmak,
yaşamsal ayrıcalığın karakteristik bir belirtisi olarak bir başkasına
çocuğunu övmek) yeterli olmakta ve bekleme kuyruklarında
harcanan çabaların, yaşamın önemli bir kısmı olduklarını
göstermektedir. Bir durum dramatikleştiği anda, davranışsal
nedenler önem kazanmakta ve artık ihmal edilemeyecek, görünür
ve analizi kolay sonuçlar meydana getirmektedir.
Kısacası, mikro-psikolog, zayıf olgular konusunda, olgusal
yapısı aynı fakat etmenleri daha önemli olan durumlar araştırarak,
asıl konusu olan tepkisel insan zihninin genel bir mekanizmasını
aydınlatmaya çalışacaktır.
Örnek: Belediyelerin büyük masraflarla büyük yol kavşakları
yanında inşa ettiği yeraltı geçitlerini, yayalar, niçin nadiren
kullanmaktadır? İlk bakışta, burada, apaçık bir konumu olan
iki durum vardır:
1. Üstten (yüzeyden) geçmek beklemeyi gerektirir; bu tehlikelidir
ve yaya geçişlerini denetlemek, gözetlemek ve yönetmek zordur.
2. Yeraltı geçitlerinden geçmek güvenlidir, etkilidir ve ilke olarak
pratik akışını hızlandırır.
Bu durumlara ilişkin genelleştirilmiş pahaların çözümlemesi,
rasyonellik ile pratik arasındaki bu mikro-psikolojik ikilemi
kolayca açıklığa kavuşturacaktır; bir yeraltı geçidinden geçmek,
kabaca üç edim-birime (edim atomları) tekabül etmektedir.
a) Merdivenden inmek
b) Yeraltı geçit yolunu yatay olarak katetmek
c) Diğer taraftan çıkmak
Bu üç bölümden her biri özel bir paha içerir; 1) bir kaldırımdan
diğerine m yatay mesafesi; bu, yaklaşık olarak yeraltı
geçidinde ikinci bölümün uzaklığıdır 2) iniş merdiveninin