Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

2 5 0 Belirsizin Bilimleri
Bu yöntemin de pek çok avantajı vardır; kullanımı kolaydır;
uygulama düzeyinde özel uzmanlıklar gerektirmemektedir. Elde
edilen ortalama sonuçlar, hızla, istikrarlı bir hale gelmekte ve çok
büyük örneklemler gerektirmemektedir; örneklemin minimum
bir temsil değerine göre seçilmiş 20 ile 40 arası sayıda denek, alt
referans gruplarının kavram hakkındaki konotatif değerlerinin
bir toplu görünüşünü vermeye yetmektedir. Yöntemin bir diğer
avantajı, bir birey veya grubun sahip olduğu temsil tarzında meydana
gelen değişikliklere duyarlı olmasıdır. Örneğin ustalıklı bir
reklam kampanyasından önce ve sonra, belirli bir ürün konusunda
uygulanan bir semantik farklılaşma ölçeği sonuçlarının, ürünün
marka imajındaki değişiklikleri ve dolayısıyla, bu kampanyanın
etkilerini anlamayı sağlaması beklenebilir.
Nihayet, yöntemin bir başka avantajı da, elde edilen sonuçların
istikrarıyla ilgilidir. Bu sadece zaman içinde bir istikrarlılık
değildir (sonuçların, zaman içinde çok büyük bir istikrarlılık
göstermesi, aracın duyarlılık yokluğu veya genel ölçeğe dahil
edilen ölçeklerin, söz konusu soruna uygun olmayışı anlamına
da gelebilir). Aynı zamanda, aynı yaş, sosyo-kültürel düzey
vb özelliklerine sahip örneklemlere göre sonuçların göreceli bir
istikrarlılığıdır; kuşkusuz burada, bir bakıma kaçınılmaz olan,
ancak alanın uzmanı veya bir istatistikçi tarafından kolayca fark
edilebilen yanıltıcı tutum ve temsiller (çünkü bunlar, ölçekler
arasında daima bir "iç tutarlılık" gösterirler) soyutlanacaktır.
3) Seçme Sırasındaki Zihinsel Gerilimin Kullanılması
Zihin, -h er ne kadar bir yanıyla öyle olsa da-, enformasyon
işleyen bir bilgisayar değildir. İnsan zihni, sibernetikçilerin bir
zamanlar "zihniyet" dediği, belirli bir anda insanın sinirsel
etkinlikleri bütününe katılır. Bachelard'm dediği gibi "zihnin
yaratıcı duruma geçmesi için bir neden gerekmez, bir bahane
yeter". Heuristik ya da yaratıcılığın analizine göre zihnin
hemen hemen bütünüyle kendiliğinden, dar anlamda bir yaratıcılık
etkinliğine yöneldiği ve üretici gücünün pekiştiği ya
zihinsel ya da gerçek birtakım durumlar vardır.
Bu durumların en önemlilerinden biri, "zihinsel gerilim"