Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Belirsizin İşlenmesi Yöntemlerinden Bir Örneklem 2 4 7
2) Uyaranlar: Uyaran, bireyin zihninde oldukça güçlü zihin-
’.cl bir imaja yol açabilecek her şey olabilir; örneğin, bir sözcük,
kavram, müzik parçası, afiş, imaj, film, fotoğraf, mimari eser
)’,ibi.
3) Ölçekler: Ölçeklerin sayısı, türlülüğü ve incelenen sorunu
Irınsil düzeyleri, sonuçların kalitesini etkilemektedir. Ölçekler,
araştırmacının, belirli bir konuda uygun karşıtlıkları bulmaya
ilişkin yaratıcı imgelemin ürünüdürler.
Ölçek listesini oluşturmak için, çoğu kez bir ön-anket yapmak
yararlıdır. Bu ön araştırma, incelenen olgunun kavranış
I arzında rol oynayan farklı boyutların global bir ilk grubunu
elde etmeyi, artık ölçekleri elemeyi, anketçinin neden olabileceği
yanlılıkları kısmen önlemeyi sağlayacaktır. Genelde, 20 veya
30 karşıt sıfat çiftleri almak uygundur; çünkü ölçek sayısı arttığında
denekler hızla yorulmaktadır.
Elde edilen sonuçların değerlendirilmesi, birbirinden bağımsız
iki aşamada gerçekleştirilir; bunlardan İkincisi her zaman
zorunlu değildir; toplanması istenen enformasyonun niceliğine
ve niteliğine bağlı olarak yapılabilir veya yapılmayabilir. Bu aşamalar
şu şekilde özetlenebilir;
1) Sıfat Çiftleri Profili: Bu yöntem, belirli bir birey için, ölçek
ler üzerinde işaretlenmiş noktaların bir çizgiyle birleştirilmesini
içerir. Grup profili için de, yine aynı şekilde hareket edilir;
tüm bireylerin tek tek ölçekler üzerinde 1-7 arası puanlarının
ortalamaları (veya medyanı) alınarak profil çizilir. Böylece, eğer
20 ölçek (sıfat çifti) 40 kişiye uygulanmışsa, her ölçek bir çizgiyle
birleştirilir; belirli bir uyaran konusunda deneklerin stereotipinin
"ortalama" tepkisini ifade eden birleşik bir profil (şeffaf
kâğıt üstüne) çıkarılır.
Bu yöntem, bir popülasyonun belirli bir sorun konusunda
geliştirdiği temsillerin genel görünüşünü, çok açık bir biçimde
verme avantajına sahiptir: Soruna ilişkin en anlamlı yargı kıstasları
(en yoğun tepkileri başlatan kıstaslar) ile sorunla en gerçek
ilişki içinde bulunan kıstasları (hemen hemen hiç tepkiye
yol açmayan kıstaslar) tümüyle algılanabilir tarzda ortaya koymakta
ve elde edilen sonuçların daha bu aşamada bile, oldukça
zengin bir yorumunu sağlamaktadır.