Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Doğası Gereği Bilinemez Olan 9 7
sız gözlem biriktirmek ve ardından olaylar ile olayların temsilinin
özellikleri arasında basit korelasyon ilişkilerini kestirmek
ve nihayet korelasyonları, bir varyans analizi ya da faktör analizinde
özümsemek. Bu yanıt, dar anlamda deneyden kopuk,
gözlem verileri gruplarının analitik ve istatistiksel nitelikteki
tüm "manipülasyonları"na büyük bir önem atfetmektedir. Ne
iradi bir eylemin ne de görmek için deneyin temeline dayanan,
güçlü bir kavramsallaştırma gerektirmektedir.
Kısacası, bir zamanlar Stuart M ill'in birlikte değişim ilkesine
göre üretilmiş pek çok olgu, bundan böyle, sonuçlarını, geçmek
üzereyken kavramamız gereken rastlantısal değişimlerin
ürünü olacaktır. Belirsiz olgulara ait veriler üzerinde çalışan
bir imgelem çabasının gerekliliği buradan kaynaklanmaktadır;
çünkü bu olgular, önceden saptanmış bir plan olmaksızın herhangi
bir yönde değişmektedirler.
22. Geleceğin Kapılarım Kapatmak
Görüldüğü üzere deneysel araştırma, nükleer enerji, gezegenlerin
fethinin başlaması ve "canlı" maddenin yaratılması gibi
başarılarıyla değerini ve gücünü göz kamaştırıcı bir tarzda
kanıtladığı bir anda, birdenbire doğrudan insan tabiatından
kaynaklanan yeni engellerle karşılaşmıştır; insan kendi kudreti
karşısında en azından önünde açılan ve rasyonelliğinin uygulanmasından
doğan olabilirliğin alanı karşısında paniğe kapılmış
görünmektedir.
Physics Today'de içerik analizi yöntemlerine dayanılarak
yazılmış olan ve kurgubilime geniş yer veren yeni bir makale,
insan toplumuna kıyasla bilim adamının, bilimsel araştırmacının
-belki kurgusal, ama ayırdedici nitelikteki- güncel imajını
göstermektedir. Bu, -öyle görünüyor ki, uzun bir süre için- 19.
yüzyılın pozitivist imajını, yani yaratıcı bilimin insanlığın iyiliğine
olduğu ve bilim adamının da dünyaya iyilik eden biri olduğu
şeklindeki imajı silen ve onun yerini alan arketipik bir imajdır. Bu
yazıda açıkça görüldüğü üzere, çocuk ölümlerine karşı mücadele,
çocukların hastalık yerine açlıktan ölmelerini; aynı şekilde insan