Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

7 4 Belirsizin Bilimleri
"biçim "in/ aynı gözlemciye rastlantının sonucu değilmiş gibi
görünen şey olduğu söylenebilir.
• ikinci tanım, morfolojik niteliktedir; aranan biçimler
öngörülebilirliğine göre kendini ortaya koyan sinyalin öğelerinin
öngörülemezliği ve çeşitliliği ile ilgilidir.
Hangi biçimin arandığı iyi bilinmediğinde, bir şeyi tanımlamak
zordur; buna karşılık gürültüye boğulmuş bir seste bir
sinusoid, kötü bir resmin sisli görüntüsünde bir daire veya bir
kare yakalamaya çalıştığımızda ise sesi tanımlamak kolaydır.
Fourier'nin ünlü transformasyonunu uygularsak, bir gürültü
(beyaz), spektrumu tüm olası frekanslardaki tasavvur edilebilir
tüm parçaları kapsayan bir sinyaldir; oysa, zamansal (veya
mekânsal) bir biçimi olan bir sinyal, çok daha az sayıda parça
içerir.
Bu kavramlar, örneğin amplifikasyon tekniklerinin başlangıcında,
zayıf bir sinyal (elektrokardiyogram, ansefalogram, çok uzak objelerin
fotoğrafının griliğinde boğulmuş geometrik biçim vb) yakalanmaya
çalışıldığında özellikle açık seçik bir nitelik kazanmıştır.
Bunlar genel bir sinyalde özel bir frekans ayırmayı sağlayan aygıtlardan
oluşan zayıf akımlar tekniğinde filtreler olarak isimlendirilen
sistemlerle birlikte, "sinyal ortaya çıkarma" denilen çok etkili
tekniklere yol açmışlardır.
Aranan bir sinyalin (örneğin, bir görüntüyle karışık bir tiz ses)
öğelerinden biri veya diğerinin frekansı iyi bilinirse, bu sesin
"hareketli bantı" a priori olarak soyutlanabilir ve gürültüden
ayrılıp ortaya çıkarılabilir. Bu kavramlar, genelleştirilerek ve
onlara enformatik düzenekler (artifice) uygulanarak, beklenen
sinyalin frekansı büyük bir kesinlikle bilindiği ölçüde, herhangi
bir gürültü düzeyine kıyasla son derece küçük bir sinyalin ayırdedilebileceği
kanıtlanabilir; ancak bu son derece dar bir hareketli
bant filtresi (ya da buna tekabül eden bir bilgi işlem) gerektirir.
Ancak, bu durumda, sinyal analizi, başka taraflardaki her
yerde ortalama genişliklere (amplitudes) kıyasla filtre yelpazesinde
sürekli bir genişlik sapmasının araştırılması olduğundan,
bunu yapmak için, çözümlemeye gittikçe daha çok zaman ayrıl-