Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

2 7 2 Belirsizin Bilimleri
Bu yöntem, özellikle, sosyal bilimlerde kullanılan değişkenlere
uygulanır; bunların çoğu, iyi tanımlanmamış ve bir ölçme
ölçeği beklentisi içinde askıya alınmış "psikolojik değişkenlerdir.
Yukarıda değindiğimiz scaling teknikleri özellikle bu
beklentiyi karşılamaktadırlar.
Büyük ölçüde tümevarım ve sezgiye dayanan bu yöntem,
tanımı gereği tehlikeler içerir. Rasyonel bir yöntemden çok, bir
araştırma ve bazen da sergileme yöntemidir. Belirli bir araştırma
deneyimi ve bilgisi gerektirir. Daima geçici ve çoğu kez
kıymetlidir. Her biri böylece parantez içine konmuş değişkenlerin
"sembolik" yanını vurgulamak doğru olacaktır.
Ö rnekler:
• Saldırganlık (A) früstrasyon (F) ile orantılıdır: (A)=K(F)
• İletişim eğilimi (C), mesajın kendini zihne dayatma
gücüyle (H), mesajın kişiselleştirilmesiyle (p) doğru orantılı,
ulaşmanın genel pahası (Cga)+ iletişimin genel pahası (Cgc) ile
ters orantılı olarak değişmektedir: C=(H)x(P)/(Cga)+(Cgc)
Sembolik denklemler yönteminden kaynaklanan heuristik
görevlerden biri, işin içindeki ilişkilerin doğasını ve özellikle
(a)+(b) terimlerinin toplanması ile (a)x(b) terimlerinin çarpımı
arasındaki farkları açıklığa kavuşturmaktır. Örneğin sosyal
bilimlerde, Fechner, Gossens, vb tipte yasaların evrenselliği
yüzünden, logaritmik değişkenlerin alınması özellikle tavsiye
edildiğinden, söz konusu durumda, bir değişken yerine logaritmasının
(a)x(b) çarpımından (a)+(b) toplamına geçişi ifade edip
etmediğinin sorgulanması gerekir.
8. Değerlerin Vektoriyel Evrenini Dikkate Alma:
Genelleştirilmiş Pahaların Çözümlenmesi
Bir ilkeyi vurgulayalım: Birey tarafından yapılmış her edim/
davranış esas olarak 5 temel öğeye indirgenebilen yaşamsa
kaynaklar sermayesinden bir pay alınmasını içerir.
a b e d e
(Parasal fiyat)+(Zaman tüketimi)+(Enerji tüketimi)+(Bilişsel paha)+(Ri~
ziko pahası