Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Belirsizin</strong> <strong>Bilimleri</strong><br />
len mağaza reyonlarındaki stoklan meydana getirir. Yokluk/<br />
eksiklik algısı, bir önceki modelin mekanizmasına göre ortaya<br />
çıkar. Birbirine bitişik iki işlev halinde yansıyan bir ruh hali oluşur;<br />
birincisi, hava sıcaklığının yükselmesi halinde daha çok<br />
alışveriş yapmaya götüren güvenlik sağlama (evde, olduğundan<br />
emin olma) işlevi, İkincisi, bir başka satın alma nedeni olan endişe<br />
("madem ki bundan bulunmuyor...") işlevi. Bu durum, zaten<br />
kendisi de az çok ekonomik kültürel ambians ("Altı üstü su eksik<br />
olan", "meyva suları var") tarafından şekillendirilen genel bir<br />
tepkiye yol açar. Bu tepki, satın alma motivasyonu üstünde pozitif<br />
bir etkide bulunur ve aynca insanın değerler tablosunda, "bir<br />
ersatz (ikame ürün) kabul etme kapasitesi" boyutuyla ilgili bir<br />
başka parametreye göre ikame etme (substitution) işlevini (Coca<br />
Cola, meyvasuyu vb) etkiler. Mağazalar düzeyinde bir kriz meydana<br />
gelir ve bu kriz belirli bir süre sonra stoklara, belki de taşıma<br />
kanallarına ve hatta kaynaklara kadar yayılır. Pratikte kriz,<br />
ancak yaz yağmurlarının gelmesiyle çözülmüştür.<br />
Yine burada da değerler tablosunun ve değerlerin örgütlenmesinin<br />
karmaşık etkilerinin ve yapay bir krizin yaratılışının belli<br />
bir mekanizmasını bulmaktayız. Kriz yapaydır; zira olayı inceleyen<br />
ekonomistlere göre, eğer psikolojik olgular veya geribildirim<br />
olmasaydı, normal genel tüketim, bu dönem boyunca karşılanabilecekti.<br />
Sistemik yöntemin avantajı, bir senaryo içersinde devreye<br />
giren ister psikolojik, ahlaki, ekonomik, isterse parasal nitelikli<br />
olsun, çeşitli etmenleri soyutlamayı sağlamasıdır; bu etmenler,<br />
ekonomistlerin insan davranışı hakkmdaki çoğu kez çok basit<br />
olan varsayımlarına aykırı olarak, çok farklı bilim dallarına ya da<br />
düşünce düzenlerine (örneğin kültürel yanlar) aittirler. Bir modelin<br />
gerçekleştirilmesi, krizi yönetmeyi sağlayacak yöntemlerden<br />
biridir; bu krizin, ekonomik refah toplumu evreninde fazla önemi<br />
yoktur; ama eğer örneğin piyasadaki darlığın nedeni, kapaklı<br />
meşrubatın, örneğin bir radyoaktivite bulgusu halinde, doğal<br />
içecekler'e karşı aşkın bir üstünlüğüne bağlı olsaydı, bir anda<br />
önem kazanırdı. Aslında, üreticiler, dağıtıcılar ve kamu sorumluları<br />
tarafından yapılan açıklamalar, her bir bireyin zihinsel alanı<br />
ölçeğinde, hakikaten doğrulanabilir olduklarında (muteberlik),<br />
etkili olabilirler. Yine burada da, bir modelin gerçekleştirilmesi,<br />
zorunlu olarak, bir yandan modelin her şeyi kapsayıcı olma iddiasının<br />
eleştirilmesini, öte yandan kara kutulara giren oklarda ve<br />
kara kutuların neden-sonuç, doğrusal-doğrusal değil şeklindeki<br />
karakteristiklerinde ifade edilen değişkenlerin ölçüm sistemlerinin<br />
icat edilmesini ve sayımını gerektirmektedir.
Change language