You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Belirsizin</strong> <strong>Bilimleri</strong><br />
açık ve tam olarak kapsayan bir senaryo oluşturmaya dayanmaktadır.<br />
Eylem peyzajı, aynı olacaktır; aynı bir konutun mutfak köşesi ve<br />
etrafta her ailenin sahip olduğu türden araç-gereçler. Her iki mikro-senaryonun<br />
edim-birimlerinden her biri konusunda, genelleştirilm<br />
iş pahanın klasik öğeleri tahm in edilir; yani, yapılan işe ilişkin<br />
parasal fiyat, işe verilen zaman, işi yapanın harcadığı fiziksel enerji,<br />
kişinin kendi bedensel-motor şemasını (SCK) oluşturmasını sağlayan<br />
zihinsel işlemlere bağlı bilişsel paha, nihayet iş sırasındaki sübjektif<br />
hata olasılığına ve bundan kaynaklanabilecek kaygıya (mikro-sıkmtı)<br />
bağlı riziko pahası boyutları hesaplanır.<br />
Bu tablonun oluşturulm asına ilişkin birkaç saptama yapalım:<br />
1) Çözümlemede, eşyaların m ali pahasının hesaplanmasında,<br />
eşyanın satın alış fiyatı, tahm ini ömrüne bölünüp kullanım süresiyle<br />
çarpılır. Kullanım sıklığı, burada ancak bilişsel pahaları<br />
(daha sık kullanılan, zihinsel olarak daha az m ı pahalıdır?) ve riziko<br />
pahalarını (eşya ne kadar az kullanılırsa, eşyayı kullanırken<br />
yapılan beceriksizlikler ve kazalar o kadar artar) biraz değiştirerek<br />
etkili olmaktadır. Bu dem ektir ki, kullanılm ayan eşyaları yerleştirm<br />
e pahası dışında, herhangi bir bilişsel paha riziko pahasına<br />
sahip değildir; buna karşılık kullanılan eşyalar, zam anla orantılı<br />
bir yıpranmaya/aşınmaya maruzdurlar.<br />
2) "K ahvenin pahası ne?"; bu, onun kilo fiyatının bir seferinde kullanılan<br />
gram m iktarına oranlanm asıyla bulunur. "Filtrenin pahası<br />
ne?"; bu aynı şekilde bir kutu filtre fiyatının (20 FF.), kutudaki filtre<br />
sayısına (100 tane) bölünm esiyle bulunur.<br />
3) Enerjinin pahası ne? Burada, kahve yapan kişinin harcadığı fiziksel<br />
enerji söz konusudur; bizi ilgilendiren enerji, tahm ini hem belirsiz<br />
(bunun kesin ölçümü, sadece ergonomları ilgilendirir) ve hem<br />
de sübjektif bir bedeldir; enerji pahası olarak, su ısıtmak için kullandığımız<br />
kw/saat veya kalori miktarını alamayız; çünkü psikolojik<br />
açıdan bunlar, insanın bilinç alanına, dar anlamda enerji olarak<br />
girmezler, m ali kaynaklardan aktarılan bir miktar olarak (havagazı<br />
veya elektrik şirketine abonelik) girerler; yaşamın gidişatı kavramına<br />
bağlıdırlar ve aylık olarak [veya tüp gaz alırken (ç.n.)] ödenirler.<br />
Dolayısıyla bunlar, genelleştirilmiş paha tablosunda enerji sütununda<br />
değil, parasal harcam alar kategorisinde yer alırlar.<br />
4) Burada, eşyayı-m alzem eyi yerleştirm e (dolap veya rafa koyma,<br />
parasal bir paha içerm em ektedir; zira burada bizi yerleştirm e edimi<br />
ilgilendirm ektedir, ve yerleştirilen eşya, bir evin m utfak donatım<br />
ının bir parçasıdır. Bu eylemde, yerleştirm enin parasal pahası<br />
yoktur; buna karşılık, bir zem in üstünde belirli bir alan (S) kapsayan<br />
her eşya, bir "varoluş pahası"na sahiptir:<br />
Kira x Süre x S şeklinde ifade edilebilecek bu paha her zaman,<br />
ihm al edilebilecek bir düzeyde olmayabilir.
Change language