Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

9 8 Belirsizin Bilimleri
ömrünün uzaması, yaşlıların çevreleriyle minimum bir ahenk
içinde ölmeleri yerine, -herkesin gizli düşmanlığıyla çevrelenm
iş- gettolara konmasını içermektedir. Sıradan vatandaş, nükleer
enerjiyi, dar anlamda dünyayı havaya kaldıracak bir güç biçiminden
ziyade, çaresiz bir çevre kirliliğinin sürekli tehdidi biçiminde
görmektedir. Kısacası, Shelley tarafından yeniden ele alman
Golem Yahudi efsanesinden hareketle yaratılan "frankenstein"
imajı, topluma dayatılan bir arketip oluşturmakta ve bu arketip,
hem keşfetmenin tutkusunu, bilinmezlerin çekiciliğini, hem de
geleceğin kalıplarını açmanın somut, pozitif yanlarını unutturmakta
veya bir kenara itmektedir.
Bundan böyle sitede bir tür bilgi burjuvazisi oluşturan ve
gittikçe daha yaygın bir meslek olan bilimsel araştırmacılık
veya bilimadamlığı negatif bir kişiliğe dönüşmüştür ve öyle
görünüyor ki, ciddi kafalar, bilimsel gelişimin ve araştırmanın
durdurulması sorusunu yeniden sormaktadırlar.
Daha alçakgönüllü bir düzeyde, işletmelerdeki yenilik
çözümlemelerine göre, sanayici, söyleminde ifade ettiğinin
tersine, yaptığı şeyin sorgulanm ası demek olan bizatihi yenilikten
çekinmekte, ancak özü itibariyle eskisine benzeyen
daha iyi bir ürün im al etme yolunu sağlayacak birtakım varyasyonlarla
iyileştirm elere kucak açmaktadır; burada aşkın
yaratma ile varyasyonla yaratma arasında bir ilke karşıtlığı
vardır. Günümüzde teknik ve buluşların tarihinden daha çok
haberdar olan bazı sanayiciler, kamu önünde asla açığa vurm
asalar da özel ilişkilerde, kendi işletm elerinin yapısını sarsan
bir ilke veya yeniliğin ortaya çıktığını görmekten sürekli
kaygı duyduklarını belirtmektedirler. Çalışan insanların
toplumu, resmi söylevlerin arkasında, klasik anlamda, bizzat
çalışma kavram ının kayboluşunu ve otomasyonla korelasyonlu
olarak, "gereksiz insanlar"m sayısının arttığını (Tourgeniev)
kavramaktadır.
Kısacası, genel toplum, çoğunluk toplumu, yeniliğin
ve geleceğin negatif bir im ajını algılamaktadır; bu negatif
anlam halesi (konotasyon) şimdiden, ilerlemeye ve ilerlemenin
ürünlerine ilişkin anketlerde ortaya çıkmaktadır. Tüm
bunlar, oldukça yenidir: 19. yüzyılda böyle düşünenler olsay­