Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Sonuç 3 2 9
dönüştürülmesi amacıyla uygun bir tarzda şematize edilmesinden
önce oluşur.
22) Bu iki yaklaşımın hiçbir uyuşmazlığı olmamakla birlikte,
tarzları, temelde farklıdır. Modelcinin veya sibernetikçinin
tarzı olan "Yapısal tarz", aşağı yukarı birleşimin kombinatuvan
zihniyetine ve dünyanın parçalarıyla sürekli bir Meccano*
oyunu zihniyetine tekabül etmektedir; "fenomenolojik tarz" ise
haberdar gözlemcinin naif gözlemi (Merton), olguyu indirgemeden
önce, olgunun özgüllüğü ile bütürile'me/evlenme iradesi, görünüşlere
saygının önceliği, sağduyu ya da çok ham bir rasyonel
düşünce (to explain away) tarafından ifade edilmiş anlamların
aleyhine, zorlukla kazanılmış "naiflik" yani "bizi emin bir şekilde
hataya doğru götüren bu yanılmaz içgüdü" (Russel) olarak
nitelendirilebilir. Ham rasyonel düşünceye aykırı olarak fenomenolog,
kendini olgunun görüntüsünün (Erscheinung) yönlendirmesine
bırakarak ("masayı işgal eden ve etrafında diğer
eşyaların yer aldığı bu ağır ve siyah eşya"), sağduyunun ortaya
koyduğu "anlamı" ("bir daktilo makinesi, ...yazmak içindir")
"parantez içine koyma"ya (Einklammerung) çalışmaktadır. Bu, şiirsel
bir iştir; görüntülerin perdesini/örtüsünü (Platon), bu perdeyi
okşamakla başlayarak yırtmaya yönelik bir çaba içindeki
"hassas bir zihniyet" (esprit de finesse) ile yakından ilgilidir.
23) Muğlak veya belirsizin oluşturduğu ve yeni olmamakla
birlikte bizim yeni bir dikkatle yöneldiğimiz epistemolojik alanı
nitelendiren büyük zihinsel yöntem veya tutumların genel
bir çözümlemesinden (II. bölüm) sonra, laboratuvar ve alan
çalışmalarımızda yakından uyguladığımız ve sosyal bilimlerin
en yaygın pratiğinden alınmış bir dizi yöntem ve hatta reçete
önermeye (IV. bölüm) çalıştık; bu yöntemler, lengüistik veya
algısal konotasyonlarm, benzerliklerin, düzenlemelerin, listelerin,
çok girişli tabloların, desen ve şemayla, hatta karikatürle
gelip geçici verilerin kristalleştirilmesinin, vb oluşturduğu
belirsiz değişkenleri kavramayı ve saptamayı sağlamaktadır.
Bu yöntemlerin pekin bir tasnifini yapmak olanaksızdır; bir
yöntemin önemi, uygulandığı konunun öneminden ayrılamaz;
* Lego türü oyuncakların ilk örneklerinden. Metalik parçalarla çeşitli şeyler inşa
etmeye dayanan bir oyun, (ç.n.)