Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

1 4 4 Belirsizin Bilimleri
irrasyonel bir geçmişin kalıntılarını ekleyebiliriz. Yine bunlara,
algı olaylarının kısa vadedeki diktatörlüğü de eklenebilir; zira
görmek inanmaktır ve inanmak, hiçbir şey olmamasından daha
iyidir. Bunun iyi bir örneği, iletilecek kısa bir mesajı olan ve zihnin
algı, inanç ve bilgi arasındaki geçişleri işlemek için uzun
uzun düşünme yeteneğinin olmayışından faydalanan insanların
sevinerek kullandıkları "alt-mantıklar"da bulunabilir. Durum
içinde işte bu araçla düşünmek gerekir.
Bu temellere ve özellikle zihnin bu en basit kapasitesine
dayanılarak bile, oldukça gelişmiş sistemler oluşturulabilir ve
örneğin sosyal ya da insani olguları gözlemek için gerçek bir
genel yöntem kurulabilir; bu yöntemin, etrafımızdaki salt rastlantısal
olmadan belirsiz kalan olgulara uygulanmaması için
herhangi bir neden yoktur.
Düzensizliğin mükemmel bir düzeye ulaşması, en nadir
durumlardan biridir; mükemmel düzensizlik, mükemmel
düzen kadar zor ulaşılan bir durumdur. Dünyadaki olguların
çoğu ikisi arasında yer alır ve insan zihni de biçimleri süzen bir
makine gibi düşünülebilir (Atlan, Prigogine ve Thom).
Biraz da geç kalınarak yapısal yaklaşım denilen tutumun
ortaya çıkışıyla birlikte, dünyanın türlülüğünü şematize etmeye
ve dolayısıyla bu türlülüğü, sınırlı kapasiteli zihnin bilgi
işleme sistemiyle kavranması daha kolay ve basit öğelerin kombinatuvarına
indirgeme çabası içindeki atomik düşüncenin,
belirsizin bilimlerinin alanına girmeye başladığı görülmektedir;
fiziksel kimyadan sonraki aşamada, çağdaş teknoloji tüm
alanlarda, uygulamalı yapısalcılığın devasa bir ölçüde genişlemesini
temsil etmektedir.
Bu genişleme, olguları, özelliklerini ve özerkliğini kavramak
amacıyla nazik bir şekilde ele alan fenomenolojik tutumla
çelişik değildir. Fenomenolojik yaklaşım, daha sonra, büyük
ölçekte akıl yürüten akılla, yani özel olanı tanımayan ve onu
tam bir kaygısızlık içinde indirgeyen akılla, metodolojik bir
çatışma başlatmıştır. Fenomenoloji, hem insan bilimlerinde,
hem diğer alanlarda, ona, işte bu tür kaygılar önermektedir.
Şu bir gerçek ki, daha önce de işaret ettiğimiz gibi "düşünmek,
şematize etmektir", yani, açıkçası, geçici ve sürekli sor-