Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

1 5 4 Belirsizin Bilimleri
nın bir araya getirilme kodunun kurallarını bulmak 3) Bu benzer
yapıyı eleştirmek ve sonra yeniden başlamak vb.
5. Yapısal Yöntemin Bazı Örnekleri
İnsan bilimlerinde tanındığı adıyla yapısalcılığın sayısız örneklerinden
birkaçını hatırlatmak yerine, herhangi bir düzeyde
muğlak olanın ve belirsizliğin veya kavramsal keyfiliğin payını
açıklığa kavuşturmak amacıyla iki örnek alacağız; bunlardan
biri görüntülerin yapısal bir sınıflamasına ilişkin ayırdedici
etmenlerin araştırılmasıyla, diğeri zihnin önemli işlemlerinden
olan şematik ve grafik temsil yoluyla bir olgunun benzerinin
(simulacre) yeniden inşa yöntemiyle ilgilidir.
Ne sanatçı ve desinatör için, ne botanikçi için, gerçeğin temsiline
şematizasyon yoluyla rasyonel bir tarzda yaklaşmak abartılı
bir tutumdur: Şema, bir modeldir, biçimlerin bir modelidir ve
bir nesnenin veya bir ağaç, bir çiçek gibi doğal bir öğenin temsili,
onun botanikçi ve bazen de peyzaj ressamı tarafından bilinmesinin
ilk aşamasıdır.
Temsil (representation) fikri daha derinliğine değerlendirildiğinde
yapısal yönteme yakından bağlı olduğu görülmektedir: "Bir
ağaç nedir? : Kökleri, bir gövdesi ve yaprakları olan bir şeydir".
Burada, ayırdedici etmenlerin araştırılmasının, bir model
yoluyla betimsel bir çözümlemenin özü olduğu kolay bir örnek
alalım; söz konusu model, sadece bir desendir, ancak daha sonra,
öngörmeye uygun uygulamaları olabilecek bir desendir;
örneğin bir tabloya dahil edilmesi (incorporer) veya bir kâşifin
ya da botanikçinin orijinal deseni, veya temsil amacıyla gerçeğe
yakın kopyalar yapması gereken sinema ya da tiyatro dekoratörünün
eskizi gibi. Basit olması nedeniyle bir örnek seçelim:
"Bir şamdan-kaktüs nedir"? Bu, Avrupa'da az tanınan ama bazı
tropikal ülkelerde hem bir simge hem de tanınması kolay, ayırdedici
bir faktör olarak yaygın bir bitkidir. Acaba biz, fitologa
göre, "kaktüsler" denilen özel bir bitki familyasına ait olan bu
kaktüs çeşidini; 1) Nasıl anlamalıyız 2) Nasıl temsil etmeliyiz 3)
Nasıl anlatmalıyız?