Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Belirsizin Bilimlerinin Metodolojik Yanlan 1 9 9
oran, bazen de eksponansiyelleştirme kavramları sayesinde
"sembolik" bir denklemle ifade edilirler; söz konusu kavramlar,
bir kavramı nitelendiren değişkenlerin aralarında sahip olabileceği
ilişkilerin yerlerine oturtulmasında zihnimizi yönlendirirler.
8) Benzerlik (similarite) (veya "anlamsal mesafe") ilkesi;
insan zihni, bütünsel objelerin (entites) kavramsal yakınlığını
veya benzerliğini, bu objelerin kendilerini tanıdığından daha
kolaylıkla tanır.
9) "Düşünmek, şematize etmektir" düşüncesi; bir olgu konusunda
bir organigram düzenlendiğinde, en önemli değişkenleri
alıp diğerlerini bir yana bırakarak, değişkenlerin birbirleri üzerindeki
karşılıklı etkileri ortaya konmaktadır.
10) Tasarlanmış şemada tutarlılık ilkesi; bu ilkeye göre bir
yandan değişkenlerin birbiriyle ilişkileri arasında varolabilecek
çelişkiler aranıp çözülmeye çalışılmakta, öte yandan daha önce
ifade edilmiş değişkenler arasında bulunabilecek kapalı devreler
araştırılmaktadır.
11) Ölçme ilkesi; bu ilke, ayırdedilmiş değişkenlerden her
birinin ve aralarındaki etkilerin "değer"inin, sübjektif tahmine
veya ölçmeye şu veya bu şekilde uygun hangi değişkenle ifade
edilebileceğinin belirlenmesini içerir.
12) Etkileşim matrisleri ilkesi; önceki aşamalarda önerilmiş
kavramlar veya bütünler arasındaki etkileşim ızgaraları
oluşturulmasını belirtir. Bu tür matrislerin/ızgaraların inşası,
genellikle bir organigramla şematize etme denemesinden sonra
yapılır, önce değil; grafiklerin kendini dayatma gücü, sayısal
tablolarmkinden daha büyüktür.
13) Bir alanın veya olgunun incelenmesinde tasarlanabilecek
tüm matris tabloları (benzerlik matrisleri, etkileşim matrisleri)
üstünde, her bir hücreyi, sırasal (aşamalı) bir ölçekte herhangi
bir sayıya indirgeme olanağını gözden geçirmek ve bu
yoldan, "gizil faktörleri" bulmak.
14) Sımflandırılmayanlara çözüm; bir sınıflandırmada,
belirli bir olguya bağlı nesne veya varlıkların A ve B gibi iki
kategorisi belirdiğinde, bazı öğeler bu iki kategoriye de sokulamaz
görünürler; bu öğelerin sayısı A ve B'ye konanlarınkinden
az olmak koşuluyla, bu öğeleri A veya B'ye sokma konusunda