Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Bileştirme Yoluyla Çözümleme 1 5 1
Bilişsel atomizmin genelleşmesine doğru bir ilerlemede, bir
lı,ıska nokta daha etkili olmuştur. Bu, doğası ister mekanik, ister
biyolojik olsun, organizmaların, o zamanlar "sibernetik" denen
vt* daha sonra temel niteliği fazla değişmeden sistem yaklaşımına
(systemique) dönüşen bir akım tarafından çözümlenmesi
,ıramasıdır; bu yaklaşım çerçevesinde tüm organizmalarda şunlar
varsayılmaktadır, a) Her biri insan zihni için harcanması basit
bir fonksiyonla (karakteristik) nitelenen ve organ denilen basit
öğeler b) Birbirinden soyutlanabilir elementer fonksiyonların
apaçıklığı; bu fonksiyonlar için kaba pragmatik vokabüler tek bir
sözcük benimsemiştir; "kara kutu" veya yapı atomu.
Böylece, burada da, özellikle etkin bir grubun (Wiener, von
Neumann, MacCulloch) etkisiyle yine benzer bir sonuç beliriyordu:
Dünyanın herhangi bir maddi organizması, -özellikle biraz
karmaşık olur olm az- az çok büyük, ancak birtakım birleştirme
veya ayırma kurallarına göre belirli bir düzende kombine
edilmiş az sayıda tipe (kara kutular veya basit fonksiyonlar) ait
organlardan oluşan bir bütün gibi incelenebilir. Diğer bazılarının
yanı sıra von Neumann'm etkisiyle, bu düşünceden doğan sonuca
göre, organizmalar, büyüklüklerinden ve hatta öğelerinin ya
da organlarının tipolojisinden çok, karmaşıklık denilen ve şu
veya bu şekilde organizmayı oluşturan öğelerin sayısına, bunların
tiplerinin türlülüğüne ve aralarındaki bağlantıların öngürülmezliğine
bağlı olan bir değer tarafından nitelendirilebilir.
Özetle, yine burada da organizmaların veya sistemlerin
atomik teorisi belirmekte ve bu teori ile daha sonra "iletişim
teorisi" adıyla enflasyona uğrayacak olan ve mesajların oluşturulmasının
gelişmekte olan doktrini arasında bir koşutluk
görülmektedir. "Yapı", burada, bir televizyon imajının resimsel
öğeleri (pixels), bir söylemin fonemleri, bir metnin harfleri, bir
canlı varlığın organları veya bir makinenin parçalan gibi, çeşitli
basit öğelerin bir araya toplanmasını sağlayan kod kurallarının
bütünü olmaktadır. Bu koşutluğun -b u kim liğin- net sezgisi,
birtakım çalışmaları doğurmuştur ve bu çalışmalar bir yandan
MIT ve Bell laboratuvarları üstünde, öte yandan Levi-Strauss'un
sık temasının bulunduğu Mead ve Bateson gibi antropologların
da içinde yer aldığı ve atomik teorinin, bir m esaj, bir