Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

1 6 2 Belirsizin Bilimleri
veya katılan, bizzat kendi kompetansı dolayısıyla, düşüncesinin
güçlü bir aracı olan, süzülmüş ve uzmanlaşmış bir vokabülere
sahipse; her birinin düşüncesinin diğerleriyle teması
ve ortak kılınması, iletişim teorisyeninin repertuvar değişimi
dediği bir ön koşul gerektirmekte, ya da tüm iletişim in ön
koşulu olarak bir komünote içine sokulmalarını, zorunlu kılmaktadır.
Daha da kötüsü, bilim sel araştırmacılar çoğu kez,
fanteziden arınmamış olduklarından, aynı Fransızca sözcükler
farklı bilim dallarında tamamen farklı mantıksal tanım ­
lara sahiptirler. Örneğin, "filtre" sözcüğünün, matematikte
kümeler teorisinde son derece açık bir tanım ı vardır; kimyada
ise, yine aynı ölçüde açık seçik, fakat bir başka anlam ı vardır;
akustik veya elektronikteki anlam ları da farklıdır. Tüm
bu tanım lar gerçekten çelişik değildirler, ancak büyük ölçüde
farklıdırlar ve en azından bu üç alanın uzmanları, aynı sözcüğü
kullandıklarında aynı şeyi düşünmemektedirler. Eğer
tesadüfen, yaratıcılıklarından ve bilgilerinden faydalanmak
amacıyla bu üç uzmanı bir araya getirmek istersek, aralarında
kendilerini birbirlerine açıklamaları, hiç değilse ortak olması
istenen bir söylemde kullanılacak terim leri yeniden kodlamak
için anlaşm aları gerekecektir.
Sosyal psikoloğa göre, eğer iletişimde repertuvarların
değişimi, iki uzman arasında, bir f zamanı gerektirirse, üç
uzman arasında, en azından 3t zamanı gerektirir; bu süre, n
sayıda uzman için rıt şeklinde artma eğilimi gösterir; teorik
planda terminolojik uyarlanma zamanının uzman çiftleri sayısına
göre, örneğin n (n-1)
2
şeklinde artması beklenir; ancak aslında bu varsayım, çok
iyimserdir zira önceden oluşturulmuş "gruplar" arasında
kesişmeler (interferences) vardır. Buna göre, çok dallı bir grupta,
repertuvarları, terminolojileri ve kodları uyarlamaya gerekli
zaman, fikirlerin effektif iletişimi gerçekten başlamadan önce,
engelleyici bir niteliğe bürünebilecektir. Bu durum, iyi bilinen
sosyometrik bir kuralda rahatça görülmektedir; genel olarak
5 veya 6 kişiden daha büyük gruplarda yaratıcı verimlilik, bu
gruptaki bireylerin tek tek alındığındaki verimlilikten hız­