06.08.2016 Views

Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

2 2 0 <strong>Belirsizin</strong> <strong>Bilimleri</strong><br />

rilrniş paha (coût generalise) kavramını uygulamıştır. Bu genelleştirilmiş<br />

paha terimi, çok iyi tanımlanmamıştır ve son derece<br />

belirsizdir (bkz. V. ve VI. bölümler); ancak pek çok deney, bu<br />

terimin, bireyin bir yerden diğerine belirli bir yoldan gitmek<br />

için kendi kaynaklarından ayırması gereken paya, harcaması<br />

gereken çabalara ilişkin karanlık bir algısı olduğunu göstermektedir.<br />

Bu kavramın son derece işlemsel bir nitelikte olduğu<br />

görülmüştür. Lefevre, belirli parkurlara göre, labirentin bütününde<br />

bir yerden diğerine gitmek için gösterilmesi gerekli<br />

çabaları ortaya koyan bir tablo elde etmiştir.<br />

Yine burada da grafik bir temsil oluşturmak için Lefevre<br />

artan büyüklükte yuvarlakların 5 veya 7 basamaklı olarak<br />

nicelleştirilmiş bir ölçeğini yapmaya yönelmiş ve temsili bir<br />

diyagram gerçekleştirmiştir. Ancak, sorun burada da önceki<br />

örneklerine yakın bir şekilde ortaya konmaktadır; yuvarlakların<br />

büyüklükleri birbirinden farklıdır, tabloda bir örüntü görülmektedir<br />

ve sorun, bu tablonun, mekânsal bir davranıştan onu<br />

oluşturucu öğeleri (composant) çıkarmak üzere nasıl yönlendirileceğidir.<br />

Parkurlara göre birey için genelleştirilmiş paha ile<br />

genelleştirilmiş kazanç arasındaki oranların betimlenmesi, kendiliğinde<br />

bir ilk sonuçtur, ikinci sonuç, farklı parkurların (trajets)<br />

göreceli sıklıklarına ve bireylerin "değerler tablosuna" bağlı<br />

olarak hiç kullanılmamış veya çok fazla kullanılmış olabilir parkurların<br />

sıklıklarına göre ilgi düzenliliklerinin ortaya çıkmasıdır.<br />

11. Uygunluk Matrisleri: Heuristik Bir Örnek<br />

Sonuncu örneği "tipografik" alandan verelim. Çoktan beri<br />

bilindiği üzere, çeşitli okuyucular tarafından okunan bir metnin<br />

algılanmasında rol oynayan değişkenlerden biri, tipografik<br />

kompozisyondur, iyi tanımlanmamış, farklı yazı türlerine ait, çok<br />

sayıda matbaa yazısı tarzları ve onları da yerleştirmenin, dizmenin<br />

farklı biçimleri vardır. Yine bilindiği üzere, bu değişken,<br />

genel terimlerle "metnin zevki" denilen şey üzerinde, metnin<br />

okuyucuları çekme ve ilgilendirmesi üzerinde etkilidir. Ancak<br />

bu parametrenin nasıl etkili olduğu ve ayrıca diğer etmenler

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!