Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Mikro-Psikoloji 3 1 1
Bu olayda, harcanan zamanlar, saniye olarak doğrusal bir toplamaya
oldukça elverişlidir. Ancak bu toplamın değeri konusunda fazla
hayale kapılmamak gerekir; bu tür durumlarda ortalama tahmini
bir asgari süre söz konusudur; bir ev işleri organizatörü, iş yapan
kişiye, tablodaki zaman sütunlarının toplamına yakm bir zaman
ayıracaktır.
Nitelikleri bakımından benzer olan eylemler (bir eşyayı almak veya
yerleştirmek, bir kaba su koymak), rutin, alışılmış bir zaman bağlamında
yapılıp yapılmamalarma göre, farklı bir "ağırlık"a sahiptirler
ve farklı bir dikkat, dolayısıyla bir bilişsel çaba ve bir riziko (bir parçayı
fazla bükerek/çevirerek sıkışmasına yol açmak) gerektirirler.
Sütunlardaki terimlerin toplanması, görünüşte oldukça belirsizdir.
Hesaba katılan eylem öğeleri gittikçe artan büyüklükte
O'dan 4'e giden 5 puanlı nitel bir ölçek üstünde değerlendirilmiş
ve toplamalar doğrusal bir biçimde (3+2= 5 gibi) yapılmıştır. Ancak
terimlerarası karşılaştırma daha çok logaritmik bir ölçek gerektirmekte
ve kuşkusuz, keyfi bir yan taşımaktadır. Bu keyfiliği
meşrulaştırmak gerekli değildir; ortaya çıkan sonuçlar, yeterince
açıktır. Burada benimsenen yaklaşım, işlevseldir; kahve yapmak
edimi, bu kahveyi içme edimi anlamı taşımaktadır. Kuşkusuz, örneğin
ya geleneklere saygı veya bizzat eylemin kendiliğinde zevki
ya da estetik eşyalar kullanmaktan elde edilen saygınlık gibi boyutları
içeren başka anlamlar düşünülebilir.
Bu tablonun amacı, kesin olmaktan ziyade, belirli bir dikkat düzeyinde
tam olmaktır; esasen, benzeri durumlara ve karşılaştığı soruna
göre (örneğin bir tasarım veya reklam firmasının işini yapmak)
bu tabloyu oluşturmak mikro-psikoloğun görevidir.
6. Genelleştirilmiş Pahanın Belirsizlikleri ve
Rasyonel Eleştiriler
Bu tür bir tablonun belirsiz yanı göze batmaktadır. Verilen sayısal
değerler, özel bir duruma ilişkindir; bu değerler, elbette,
kişiden kişiye, durumdan duruma değişecektir ve örneğin ev
mutfaklarının rasyonelleştirilmesi konusunda uzman bir mühendis
olarak, büyük bir deneyime sahip olsak bile bu durumu
pekinlikle saptamak olanaksızdır. Her bir sütundaki zaman,
enerji veya fiyatın tanımlanmış birimlerini toplamak, her psiko-fizikçinin
otomatik olarak bu toplamların psikolojik anlamı