Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Mikro-Psikolojı 3 1 9
Kuşkusuz, burada, her şey belirsiz, her şey muğlaktır, ölçekler
basittir, çıkarsamalar rastlantısaldır, benzerlikler yaklaşıktır,
çeşitli örneklemlerin istatistiksel geçerliği veya korelasyon
tabloları kullanılmaz. Tüm banlar, bunların daha sonra,
çı >k daha sonra, özel vakanın, birbirinden farklı, fakat cereyan
ı■ilişlerinde ortak olan çok sayıda benzer olaylar bütününde eri-
11iği zaman yapılmayacağı anlamına gelmez.
Mikro-psikolojinin, genel heuristik'e sağladığı katkı, bu
noktada bulunur. Özel çözümlemelerin türlülüğü içersinde,
mikro-psikoloji günlük yaşamın gözlemine ilişkin olan ve sınırlı
sayıda tipe ait olmaları dolayısıyla parçaların hep aynı olduğu
bir tür evrensel mekanik bulunduğunu keşfeder. Mikro-sen.ıryoların
toplanması ve çözümlenmesi, genelleştirilmiş pahaların
hesaplanması, insan davranışındaki çatallanmalarınm ve
ikilemlerin aydınlatılması, mikro-psikolojinin pratiğidir; bu zili
insel egzersiz pratiği, sonsuz bir türlülüğe yol açmaktan çok,
ıltırumsal bir kombinatuvarda, değer sistemlerinde ve değerler
.ırasındaki (evrensel bir özelliği olan) çatışmalarda yavaş yavaş
yoğunlaşır. Bachelard aynı fikri dile getirmiştir:" Biz çoğu kez,
insanın dalgalı ve türlü olduğunu söylüyoruz; fakat görünürdeki
bu türlü lük, derin bir fakirliği saklayamamaktadır". Bazen
bir esinlenme (illumination) tarzında hepsi de olumsal, hepsi
ile farklı ve hepsi de ifade edilebilir ayrıntı davranışlar içersindeki
derin birliği keşfetmek, mikro-psikolojiyi yeni öğrenip/uygulayan
biri için bir deneyimdir (Erlebnis) bilimin bizzat doğasına
ait olan sentetik bir görüşün (vision) başlangıcıdır.
Günlük yaşama uygulanmış mikro-senaryo tekniğinde,
değer kıstaslarının, özellikle doğruluğun (veracite) ortaya çıktığı
görülmektedir; burada doğruluk, herhangi bir tarihsel
hakikat anlamında değil, bilimsel araştırmacının, herhangi bir
anda "doğru söylediği" şeklindeki -yok sayamayacağı- duygusu
anlamındadır; demek ki söylediklerini, işlemsel bir doktrine
ulaşmak için yeni durumlarla ilişkilendirmesi yeterli olacaktır;
bu işlemsel doktrinler, örneğin insanın eşyalarla, vatandaşın
hizmetlerle, kitlenin reklamlarla, kullanıcının tasarımcıyla
ilişkileri evreninde, yani mikro-psikolojinin, en azından yeni
bir yaklaşım getirdiği tüm alanlarda olabilir.