Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Doğası Gereği Bilinemez Olan 6 3
• Şeylerin bugünkü durumunda belirsiz olan ve daha
uz,un süre böyle kalacak olan bilim alanları vardır; bilinçallı
veya bilinçdışınm, estetik değerlerin incelenmesi ve ayrıı
.1 meteoroloji, demografi, düzensizlik durumları, biçimlerin
I H'lirme süreçleri vb Bunları belirsizin bilimleri adı altında topluyoruz
ve olabildiğince kesinlikle statüsünü araştırıyoruz.
• Kesin -veya yarı-kesin denilen- bilim alanlarında, yani
yüksek öngörülebilirlik düzeylerinde her zaman doğrulanma-
■;,ı da bir kesinlik iddiası taşıyan bilimlerde, etkili değişkenler
.ırası korelasyonların, çok zayıf olmaları dolayısıyla, başlangıçla
onlara önem verenler de dahil, tüm araştırmacılar tarafından
Irrk edilmiş bazı alanlar vardır. Ancak, işte bu alanlar, "kullanılmayı"
bekleyen bütün bir bilgi alanını, düşüncenin bir ayıklanma
zeminini oluştururlar. Aslında bu alan, bir öncekinden
güç ayırdedilir ve aynı zamanda belirsizin bilimlerinin kapsamına
da girebilir.
Am a bunlardan hiçbiri, dünyanın -h iç olmazsa oluşumu
en tamamlanmış parçalarında- hem kesin hem de anlaşılabilir
bir imajını yeniden çizme iradesiyle rasyonel düşünme
çabasını, araştırmacının durumundan etkilenme olasılığını
ortadan kaldırmamaktadır. Dünyanın başlangıcından beri pek
çok şey saklı kalmıştır; bu, söz konusu şeyleri incelemek üzere
bir deney tasarlayamadığımız için değil, sadece ve basitçe,
lıu deneyi yapabilme kapasitemizin olmamasındandır; bunun
incelenmesi gereken sağlam nedenleri vardır.
Burada, gerek evrenin ve nedenselliğinin olasılıksal niteliğine,
gerekse mikrofizik ölçeğinde belirsizlik ilkesinin temsil
ettiği belirlenemezliğe ilişkin yavaş bilinçlenmenin yarattı-
)',ı epistemolojik şok üzerinde daha fazla durmayacağız; bunu,
I. bölümde evrenin tanınmasına bir tür engel olarak nitelen-