Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

5 8 Belirsizin Bilimleri
oluşmuş bilimin dikey bir duvarı gibi... Bilimsel kurum yöneticileri,
yani bilgi duvarının çatlaklarını onaranlar, bekçiler, ahlakçılar,
(doğru) "olanın" katı muhafazakârları, evrensel mantık
adına, bireyin dolaştığı labirentte düştüğü hatalar üzerine yargıda
bulunmaktadırlar; zira ona gözleriyle hâkim bir konumda
yer almakta ve kendi etiklerinin değişmezliğinin yol açtığı bir
kısırlıkla ve edilgin bir bakışla tepeden bakmaktadırlar.
Bu kitap, bazen mantıkçının bazen de psikoloğun diliyle
belirsiz kavramların varlığını ve biçimlerini ortaya koymayı ve
bunların, zihnin yaratmaya yönelik işleyişinin, zihinsel davranış
ve taktiklerin verileri olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır.
Daha sonra, sadece aynı rasyonel düşüncenin farklı dalları
olan farklı bilimlerin (Carnap) farklı gelişim düzeylerine ait
olduklarını, belki de bu bilimler daha da ilerlediğinde sonunda
elenecek olan belirsiz kavramlardan farklı şekillerde yararlandıklarını
göstermeye çalışacaktır. Düşünce alanımız, çoğu
kez insan bilim leri olacaktır. Ancak, bunların kendi nitelikleri
nedeniyle de, tarihsel nedenlerden ötürü, kendi alanlarında yer
alan, ancak metrolojik "kesinlik" kıstaslarına uymayan veya
yüksek bir öngörülebilirlik taşımayan bilgi alanlarını incelemeye
cesaret edememiş olan diğer doğa bilimlerine de modeller
önerdiklerini göstermeye çaba harcayacağız.
Burada ve şimdilik, bize belirsiz görünen kavram ve olguları
yönlendirmeye yarayan bazı yöntemleri -b ir başka deyişle
zihinsel algoritm aları- ortaya koyacağız. Nihayet, yaratıcı üretimin
özgürlüğe bağlı olduğu noktasından hareketle ve bazı
örneklerden kalkarak, engelleyici kuralların çok net ve oturmuş
olması yüzünden, yaratıcılığın, VVallas'm deyimiyle, bir
"esinlenme"den çok bir kombinatuvar gibi göründüğü alanlara
kıyasla, belirsizin alanlarında daha fazla yenilik akımı olduğuna
işaret edeceğiz.