Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

1 5 0 Belirsizin Bilimleri
Atomik fikrin genelliğinin bilincine varılması, o zamanlar
teknolojik nitelikli görünen bir buluşun, daha açıkçası telgraf
veya telefonla iletişimin uygulama alanındaki büyük ilerleyişi
sonucunda gerçekleşmiştir: Telgraf ve telefonla iletişimde de
mesajların yeniden oluşturulması söz konusudur, ama Morse ve
Baudot'nun yaptığı gibi uzaktan. Bu iletişim, Nyquist, Hartley,
VVıener, Shannon vb bazı teorisyenleri sayesinde, bir yerden bir
başka yere harfleri veya sözcükleri elementer bir çeviri (kodlama)
sayesinde iletme sorununu, genel bir açıdan, ortaya koymaktaydı.
Bu kodlama konusunda -belki de üniversite komşularından
Jakobson'un etkisiyle- VViener ve Shannon, ikili sorular
(evet ve hayırla cevaplandırılanlar) aracılığıyla (çeşitli öğelerin
birleştirilmesiyle oluşan) bir bütünün belirsizliğini (equivoque)
azaltmak amacıyla, Leibniz tarafından tasarlanmış bir algoritmayı
yeniden canlandırmışlardır; bu ikili soruları bits (binary
units veya binary digits: enformasyon birimleri, parçaları) olarak
adlandırmışlardır. Bunlar, açıkçası, aralarında kombine edilmeleri
söz konusu olan 1 veya 0 kategorisinde atomlardır.
Hemen ardından yazılı dilin göstergelerini (signes) konuşulan
dilin fonemlerine yaymak fikri ve çok kısa bir zaman sonra
da, bir hat üzerinde ilerleyen televizyon spotunun veya dokusunun
(trame) elementer lekelerini [şimdi buna "pixels" (picture
elements) deniyor] "atomlar" veya "bölünemeyen parçacıklar"
olarak tanımlamak fikri doğmuştur. Bu noktadan itibaren,
Morse'un veya resimlerin iletiminin öncülerinin (Baird, Marconi)
kaba/işlenmemiş fikirlerini yeniden ele alan ve bütünleştiren
"atomik iletişim teorisi", tüm genelliğinde oluşmaya başlamıştır.
Birbirinden farklı atomların bir repertuvarmı ayırdeden bu teori,
şu görüşü savunmuştur: Gerekli teknik olanaklar sağlandığı takdirde,
her alanda, uygun şekilde numaralanmış, türlülüğü (variete)
sınırlı (alfabe, sözlük, repertuvar vb) olan bölünemez parçacıklar
ayırdetmek ve onları, istatistiksel kullanımı istikrarlı ve
bilinebilir olan bazı kurallara (göstergelerin genel ekonomisi)
göre bir araya getirmek, her zaman olanaklıdır. Atomlar ve buna
ek olarak kombinezon yasaları, bizim bugün "yapısal" dediğimiz
bir teorinin özüdür; bu teori, madde bilimleri modelinin bir
keşfinden veya kılık değiştirmiş şeklinden başka bir şey değildir.