Abraham Moles - Belirsizin Bilimleri

Sonuç 3 2 3
5) Doğa bilimlerinden ve matematikten doğmuş olan fo
mel mantık, belirsizin bilim inin sağlayamayacağı türden,
çıkarımsal zincirin tüm mesafelerinde, bir tutarlılık içerir ve
gerektirir. Belirsizin bilim i alanında, bu mantık, "yerel" bir altmantıkla
ikame edilmek zorundadır; söz konusu alt-mantık,
bütünsel varlıkları (entites), oldukça önemli bir hata olasılığıyla
kısmen öngörülebilir olan bir bütünde (Geştalt) birleştirmeye
yönelik zihinsel girişimde gözlenebilir düzenliliklere dayanır.
Ancak, bu girişim, çıkarsama işleminde özel bir tehlike, göze
alınması gereken bir riziko taşır. Belirsize özgü mantık, kesin
olandan çok, olası olanın mantıklarına daha yakındır.
7) İstisnai haller dışında, olguyu yaratan şey ölçektir (Guye):
Her gözlem düzeyinde, biçimler, bir terminoloji ve yasalar
tanımlamak ve bunların, bilginin farklı düzeylerinde nasıl birbiri
içine geçtiklerini görmek zorundayız.
8) Yakın düzen yapıları, uzak düzen yapılarından a priori
farklıdırlar, bunun böyle olmadığı durumlar, yani açıkça, aynı
biçim repertuvarlarmm ve aynı ilişki kodlarının hangi ölçekte
olursa olsun uygulandıkları durumlar, -e n azından bizim çağımızın
anlayışında- istisnai durumlar olarak görünmektedirler
("kısımlara/bölümlere ayrılma" fikri)
9) Sosyal bilimlerde, pragmatik belirlenemezlik ilkeleri
vardır:
Gözlenen objenin doğasına Sürecin dinam ik gelişimine s ^ ^ j |
ilişkin kesinlik ' ilişkin kesinlik
10) Her bilim, onu kullanan, genişleten, besleyen ve ona
deneysel bir alan sağlayan bir teknikle birlikte bulunur. Fakat,
tekniğin amaçları dıştan geldiği (mühendisin amacı) halde,
bilimin amaçları zihnin içinden gelmektedir (daha fazla bilme
veya yeni biçimler yaratma iradesi).
11) Araştırmacının bilimsel tutumunda üç büyük yöntem
tipi vardır:
• Araştırmacının, bulunmuş şey üstünde güçlü etkileşiminin
gerçekleştiği deney,
• Araştırmacının, bulunmuş/keşfedilmiş şey üstünde (ilke­